Enpresa handiek mugarik ez?

Gaur egungo ekonomian, zergatik dirudi enpresa batzuek beren industriak menderatzen dituztela beste enpresa batzuek berdindu ezin duten eskala batean? Nola da posible enpresa bat hainbeste haztea eta bere kostuak murriztea, baina gero horiek berriro handituko diren puntu batekin topo egitea? Galdera horiek eskala-ekonomien eta deseskala-ekonomien kontzeptuetara garamatzate. Bi printzipio horiek funtsezkoak dira ulertzeko enpresek eraginkortasuna hobetzea nola bilatzen duten eta haztean zer muga dituzten.

Eskala-ekonomia enpresa baten produkzio-unitateko batez besteko kostuaren murrizketari dagokio, enpresa horrek bere eragiketa-eskala handitzen duen heinean. Argiago esanda, enpresa batek zenbat eta gehiago produzitu, bere kostu finkoen banaketa zabalduko du, hau da, ikerketa eta garapen kostuak, publizitatea edo azpiegiturak unitate kopuru handiago baten gainean banatuko ditu, horrela unitate bakoitzeko kostua murriztuz.

Bi eskala-ekonomia mota nagusi daude. Barnekoak dira enpresa barruan gertatzen direnak, eta eraginkortasun operatiboaren hobekuntzekin erabat lotuta daude, adibidez, salgaien handizkako erosketak, lan-espezializazioa eta prozesuen optimizazioa. Kanpokoak dira, aldiz, enpresatik kanpo ematen direnak, esaterako industria edo eskualde oso baten hazkundeak bertan dauden enpresa guztiei mesede egiten dienean azpiegituraren hobekuntzagatik edo hornitzaile espezializatuen pilaketagatik.

Eskala ekonomia gako salmenta bolumen handia duten enpresentzat

Gaur egun, ekonomia horiek funtsezko papera jokatzen dute. Batez ere ekoizpen eta salmenta bolumen altuen menpe dauden negozio ereduak dituzten enpresentzat dira funtsezko. Amazon eta Tesla bezalako erraldoiek eskala ekonomiak aprobetxatzen jakin dute abantaila lehiakorrak lortzeko.

Industria modernoan eskala-ekonomiak aplikatzearen adibiderik adierazgarrienetako bat da Amazon. Bere salmenta bolumenari esker, azpiegitura logistikoa eraiki du erosketa handiak prezio murriztuetan egiteko. Banaketa guneen sare zabala, inbentarioak kudeatzeko sistema automatizatua eta hornitzaileekiko negoziazio boterea dira Amazonek eskala-ekonomiak eraginkortasuna hobetzeko aprobetxatu izanaren adibide argiak.

Amazonek, bere salmenta bolumenari esker, azpiegitura logistikoa eraiki du erosketa handiak prezio murriztuetan egiteko

Teslaren kasuan, eskala-ekonomien kontzeptua batez ere bateria eta auto elektrikoen ekoizpenaren bidez aplikatu da. Gigafactoryen eraikuntza adibide klasikoa da. Ekoizpena zentralizatzean eta eskala handian egitean, Teslak baterien kostuak nabarmen murriztea lortu du. Jokaldi hori funtsezkoa da bere ibilgailu elektrikoen kostu osoa murrizteko. Gainera, Teslak osagai kritikoen garapena eta ekoizpena bere kontura egitea lortu du integrazio bertikal bati esker. Horrek ahalbidetu dio hornidura katearen gaineko kontrola ziurtatu eta kostuak murriztea.

Enpresa horiek badute ikasgai interesgarri bat, aztertzeko modukoa: nola erabiltzen dituzten automatizazio teknologiak, eta nola hobetzen dituzten etengabe prozesuak eskala-ekonomia horiek lortzeko. Hazkunde prozesu horretan kostu baxuak mantentzen lagundu dute lanaren espezializazioak, prozesuen estandarizazioak eta teknologian egindako inbertsioek.

Noiz gertatzen da deseskala?

Oso polita dirudi denak, baina etengabeko hazkundeak ez du beti kostuen murrizketa bermatzen. Puntu batera iristean, enpresak deseskala-ekonomiak izaten hasten dira. Hala, unitateko batez besteko kostuak handitzen hasten dira. Hainbat arrazoirengatik gerta daiteke hori, besteak beste, koordinazio arazoengatik, burokrazia handiagoagatik eta antolamendu malgutasun txikiagoagatik.

Deseskala-ekonomiak koordinazio arazoekin lotuta egon ohi dira, batetik. Enpresa hazi ahala, jarduera eta prozesu guztiak koordinatzea konplexuago bihurtzen da. Adibidez, Amazon bezalako erraldoi batean logistika globala koordinatzeko sofistikazioa, eta gero eta sistema garestiagoak behar dira. Ondorioz, eskalarekin lortutako aurrezkiak administrazio eta antolaketa kostuek xahutu ditzakete.

Bestetik, burokrazia. Erakunde handi batek hainbat kudeaketa geruza behar ditu behar bezala funtzionatzeko. Hori dela eta, burokraziaren areagotzea ezinbestekoa da, eta erabakiak hartzea zailtzen du. Horrek merkatuko aldaketen aurrean erantzun motelak ematea eragin dezake, baita arintasuna galtzea ere. Horrek, epe luzera, kostu handiagoak sortzen dira.

Langileen motibazio faltak ere bultza dezake deseskala. Izan ere, lanean espezializatzeak, ondo maneiatzen ez bada, langileak alienatzea eta motibazio gutxiago izatea ekar dezake. Enpresa handi eta oso egituratu batean, langileek senti dezakete beren ekarpenak hutsalak direla, produktibitateari eraginez eta lan kostuak handituz.

Tesla eta General Motorsen kasuak

Teslak horrelako erronkei aurre egin behar izan die ekoizpena zabaltzen zuen bitartean, gaurko egoerara iritsi aurretik. Bere fabrikak efizientzia maximizatzeko diseinatuta badaude ere, maila globaleko koordinazioak eta bere hornitzaile sarearen konplexutasunak erronkak ekarri dituzte, eta behar bezala kudeatzen ez badira, deseskala-ekonomia bihur litezke. Gainera, ekoizpen kalitatea maila masiboetan mantentzeko beharra erronka garesti bihurtzen da.

Beste adibide bat da General Motors. Bere egitura erraldoia kudeatzeko bere historian hainbat zailtasunei aurre egin behar izan die. Burokrazia eta dibisioen arteko komunikazio falta izan ziren enpresaren lehiakortasun jaitsieraren gakoak, egitura arinagoak eta arinagoak zituzten enpresen aurrean, hala nola Japoniako automobil fabrikatzaileen aurrean.

Txanpon beraren bi alde

Enpresen hazkundearen azterketan eskala-ekonomiak eta eskala-desekonomiak txanpon beraren bi aldeak dira. Eskala-ekonomiek abantaila handia eman dezakete lehiarako, kostuak murrizteko eta eraginkortasuna handitzeko; deseskala-ekonomiek, berriz, muga naturalak jartzen dizkiote hazkundeari, tamainaren eta eraginkortasunaren arteko oreka egokia aurkitzeko erronka eginez enpresei.

Amazon eta Tesla bezalako enpresa modernoek erakutsi dute nola den posible eskala-ekonomiak maximizatzea teknologiaren, integrazio bertikalaren eta prozesuen etengabeko optimizazioaren bidez. Hala ere, aurre egiten diete neurrigabeko hazkundeari lotutako erronkei ere, hala nola koordinazio eta burokrazia arazoei.

Enpresentzako gakoa puntu optimoa aurkitzea da, non eskalaren etekinek antolamendu konplexutasunari lotutako kostuak gainditzen dituzten

Kontzeptu horiek ulertzea eta industria modernoetan nola agertzen diren ulertzea funtsezkoa da enpresen estrategiak aztertzen dituztenentzat edo estrategia horretan parte hartzen dutenentzat. Enpresentzako gakoa puntu optimoa aurkitzea da, non eskalaren etekinek antolamendu konplexutasunari lotutako kostuak gainditzen dituzten. Alde horretatik, gaur egungo enpresek zer neurritaraino jarrai dezakete hazten deseskala-ekonomia beldurgarriei aurre egin gabe? Galdera hortxe dago, eta ekonomia globalaren efizientziaren mugak eta aukerak esploratzen jarraitzeko gonbita egiten du.