Sidenorrek argi berdea Talgon?
Gaur bukatzen da Trilanticen akzioak erosteko eskaintzak aurkezteko epea. Euskal Partzuergoarena da une honetan eskaintza bakarra, eta oraingoz Pesak eta Jupiterrek atzera egin dute. Trilanticek du, baina, azken hitza
Gaur bukatzen da Trilantic Capital funtsak Talgo enpresan duen %29,8ko partehartzea erosteko eskaintzak aurkezteko jarritako epea. Orain arte, Oriol familia eta Torreal funtsarekin batera aritu da Trilantic Talgori buruzko erabakiak hartzeko orduan, hiruek osatutako Pegaso Transportation International enpresaren bitartez. 2024ko abenduaren 31an zuen mugaeguna Pegasoko hiru kideek erabakiak elkarrekin adosteko sinatutako hitzarmenak. Hura amaituta, Trilanticek libre jardun dezake, baina aurreko bazkideekin koordinatu nahi ditu mugimenduak. Gaurkoa mugarri izan badaiteke ere, aferak luze jo dezake, gaia konplikatua delako eta harimutur andana dituelako.
Tren ekoizlearen kontrola eta, hein handi batean, errotzea da jokoan dagoena. Euskal Herrian jatorria duen enpresa da Talgo: Alejandro Goikoetxea ingeniari elorriarra eta Jose Luis de Oriol enpresari bilbotarrak eratu zuten 1942an. Egun egoitza Madrilgo lantegian badu ere, Ribabellosan (Araba) beste ekoizpen gune bat ere badu. Aitzitik, jatorrizko sortzaileek apenas dute pisurik gaur egun enpresaren egituran (%2 baino gutxiago) eta Trilantic da akziodun nagusia, funts ezaguna Euskal Herrian Euskaltel eta ITP konpainietako akzioduna izan delako, besteak beste. 2015ean burtsa merkatuetan kotizatzen hasi zen Talgo eta egun free-float akzioek (burtsan kotizatzen ari direnak) enpresaren %40 inguru suposatzen dute.
Erosketa partziala edo osoa?
José Antonio Jainagak, Sidenorren jabe den enpresari bilbotarrak, Talgoren %29,8 erosteko eskaintza egin dio Trilantici. Sidenorrekin egin bezala, Jainagak Clerbil SL enpresaren bidez gauzatuko du erosketa, horretarako Jaurlaritzaren Finkatuz funtsa, BBK Fundazioa eta Vital Fundazioa bidaide izango dituelarik. Hala, Sidenorrek, Finkatuzek eta fundazio bizkaitarrak erosketaren %29na hartuko lukete bere gain eta Vitalek ia %13. BBK izan da eragiketan sartzen azkena eta bere parte hartzea estrategikoa izan daiteke etorkizunera begira 2024ko abenduan CAF konpainia gipuzkoarraren %3 erosi eta gero. Gauzak horrela, BBKk CAFen ia %14 kontrolatuko luke Kutxabankek dituen akzioen bitartez.
Jainagak zuzentzen duen [Sidenor] taldeak ez du gaitasun ekonomikorik balizko EEP batek ekar litzakeen salmentei aurre egiteko eta horregatik %29,8an jarri dute muga
Talgora itzulita, Jainagak bere eskaintza %29,8ra mugatu izanak badu helburu nabarmen bat: EEP Erosketa Eskaintza Publikoa (OPA, gaztelaniaz) egin behar ez izatea. Izan ere, legediak argi uzten du enpresa baten akzioen %30 erosten duenak EEP bat deitu behar duela. Jainagak zuzentzen duen taldeak ez du gaitasun ekonomikorik balizko EEP batek ekar litzakeen salmentei aurre egiteko eta horregatik %29,8an jarri dute muga.
Bada Talgoren akzioen gaineko EEP baten aurrekari bat: 2023an, Hungariako gobernua atzean duen Magyar-Vagon konpainiaren eskaintza. Akzioko bost euro eskaini zuen, merkatuko balioaren gainetik, eta Pegasoko kideen (eta Talgorenak ere bai) oniritzia izanik ere, eragiketak ez zuen aurrera egin. Izan ere, Espainiako gobernuak badu estrategikotzat har daitezkeen enpresen erosketa eskaintzak atzera botatzeko eskubidea, eta horrela egin zuen. Talgok abiadura handiko teknologian duen ezagutza eta, batez ere, Viktor Orbanek Errusiarekin dituen harremanak izan ziren gobernuak erabilitako arrazoiak.
Kasu honetan, baina, Sidenorrek Eusko Jaurlaritzaren eta, batez ere, Sánchezen gobernuaren babesa du, eta horrek garrantzi handia du Trilanticentzat. Etorkizun batean Espainiak Talgoren akzioak erosteko aukera ere mahai gainean dago. Gainera, bidaide dituen bazkideen ekarpenei esker, Sidenorrek bere hasierako eskaintza hobetu zuen aurreko astean, akzioko 4,80 eurora helduta (4,15 euro erosketa unean eta 0,65 euro emaitzen arabera), eta hori ere ondo ikusi du Trilanticek.
Poloniako interesa
Aste bizia izan da, zalantza barik, Talgori dagokionean. Alde batetik, tren ekoizlearen administrazio batzordean Pegasok dituen kontseilariek dimisioa aurkeztu dute, erabakiak hartzeko orduan interes-gatazkarik ez egoteko. Bestetik, partaide berriak agertu dira edo, hobeto esanda, dagoeneko ezaguna zen interesa berretsi dute.
Pesa konpainia poloniarra izan da izan Sidenorren duen lehiakiderik garrantzitsuena azken asteotan. PFR Poloniako Garaperako Funts publikoa da Pesaren jabe nagusia eta, hainbat iturriren arabera, EEP aurkezteko asmo sendoa du, akzio bakoitzeko 5 euro ordainduta. Esanguratsua da, oso, PFRen eskaintza, Talgoren kontrol osoa lortu lezakeelako. Eragiketa honen atzean Donald Tusk Poloniako lehen ministroaren gobernuaren estrategia dago, bertako enpresak nazioartekotzeko asmoz. PFR funtsak 5.600 milioi euroko aktiboak kudeatzen ditu,eta Piotr Matczuk presidente du presidente. Matczukek berak egindako adierazpenetan argi utzi du egun Poloniako enpresen atzerriko inbertsioek bertako BPGren %6 baino ez dutela suposatzen, eta kopuru hori handitu nahi du.
Pesak badu dagoneko harremana Talgorekin. Eskari zorro oso handia du Talgok eta, eskariei aurre egin ezinik, Pesara desbideratu du ekoizpenaren zati bat
Pesa Europa Erdialdeko eta Ekialdeko tren ekoizle nagusia da, eta 4.000 langile baino gehiago ditu. Pesak badu dagoneko harremana Talgorekin. Eskari zorro oso handia du Talgok eta, eskariei aurre egin ezinik, Pesara desbideratu du ekoizpenaren zati bat.
Tusk ez da Orban
2023an hungariarrek aurkeztutako antzeko proposamena jarri du Pesak mahai gainean. Kasu honetan, baina, Espainiako gobernuak ez du hain erraz izango eragiketari trabak jartzea Poloniak azken orduan aurrera egingo balu. Hasteko eta behin, Donald Tusk —Poloniako lehen ministroa— ez delako Viktor Orban. Hungariako presidenteak Vlaldimir Putinekin mantentzen dituen loturak argudiatuta geldiarazi zuen Pedro Sanchezen gobernuak erosketa eskaintza. Europako beste estatu batekin afera ekiditeko CNI Estatuko inteligentzia agentziari txostena eskatu zion Madrilek, Bruselatik etor litezken kexak ekiditeko.
Oraingoan, esan bezala, Poloniako garapenerako inbertsio funts publikoa da interesa duena, Tusk buru duen gobernuaren nazioartekotzerako estrategian oinarrituta. Aste honetan bertan Poloniako lehen ministroak 155.000 milioi euroko egitasmoa iragarri zuen herrialdearen segurtasuna sendotu eta hazkunde ekonomikoari hauspoa emateko. Europako lidergoa lortu nahi du Tuskek energia berdea, adimen artifiziala eta logistika bezalako arloetan. Azken arlo horren indarrak jarri nahi izanak azaltzen du Talgon duen interesa.
Orban ez bezala, izen oneko politikaria da Tusk Bruselan, 2014 eta 2019 bitartean Europako Kontseiluko presidentea izan zelarik. 2023an Poloniako lehen ministroa izendatu zuten, zortzi urtez agintean egondako PiS (Legea eta Justizia) alderdi ultraeskuinari kargua kenduta. Ziaboga nabaria suposatu zuen aldaketa horrek Europarekiko loturak berriro sendotuz. Ez luke, hortaz, erraz ulertuko Bruselak Poloniatik datorren erosketa eskaintzari betoa ezartzea, are gutxiago Pesa dagoeneko Talgorekin lankidetzan aritzen dela ikusita.
Gauzak horrela, diplomaziaren bidea jorratu du Sánchezen gobernuak. Asteazkenean bertan Carlos Cuerpo Ekonomia, Merkataritza eta Enpresa ministroak Varsovian Polonia eta Espainiaren arteko enpresa topaketa batean parte hartu behar zuela baliatua, Tusken gobernuko hainbat kiderekin biltzeko aukera izan zuen. Sidenorren eskaintzaren aldeko hautua berretsi zien Cuerpok bilera horretan, gobernuak beto eskubidea zuela gogoraraziz.
Astearen hasieran Pesak Talgoren %100 eskuratzeko EEP iragarri bazuen ere, badirudi Polonia atzera bota dela
Bilera horri buruzko informazio publikorik zabaldu ez bada ere, hainbat iturrik zabaldu zuten Pesak lehiatik at geldiratuko dela. Astearen hasieran Pesak Talgoren %100 eskuratzeko EEP iragarri bazuen ere, badirudi Polonia atzera bota dela. Cuerpok, halere, etorkizunean Talgoren kapitalean sartzeko aukera ez zuen baztertu, behin Sidenorrek %29,9 erosita. Azken batean, Talgok duen arazo nagusia ekoizpen gaitasun falta da. Dagoeneko Renfek 116 milioiko isuna ezarri dio eskariak garaiz ez entregatzeagatik eta halako gehiago etor litezke. Gobernuaren iritziz bazkide industriala behar du Talgok, ekoizpena azkartzen lagunduko diona eta horretarako bai Pesa bai Jupiter bazkide egokiak izan litezke. Ez da baztertzen, hortaz, etorkizun batean Poloniatik bestelako proposamenen bat etortzea.
Sánchezen diplomazia-jokaldiak (mehatxuak askorentzat) berehalako isla zuen atzo burtsa merkatuetan. Pesak hasieran azaldutako interesak Talgoren akzioen gorakada eragin bazuen ere, atzo kontrakoa gertatu zen, Talgoren akzioak %8,82 jaitsita.
Jupiter ere atzera
PFR ez da izan Talgo tren ekoizlea jomugan jarri duen konpainia bakarra. Indiako Jupiter Wagonsek ere interesa adierazi zuen, akzioen %100 eskuratzeko EEP jaulkitzeko asmoz. Prezioa argitu ez bazuen ere, akzioko 5 eurotik gorakoa izatea aurreikusten zen.
Jupiter balizko erosle berri gisa agertzeak merkatuak astindu zituen. Indiakoak, baina, Poloniakoak baino aukera gutxiago zituen. Europatik kanpoko eskaintza zen eta, nahiz eta bertako gobernuak harreman ona izan Espainiakoarekin, bi estatuen arteko merkataritza hartu-emanak azken asteotan okertu egin dira, Indiak sei urpekari ekoizteko 5.000 milioi euroko kontratua Alemaniarekin adostu ostean. Gauzak horrela, eta Madrilek Sidenorren alde egindako hautua ikusita, Jupiterrek atzera egitea erabaki du.
Espainia eta Indiaren arteko merkataritza hartu-emanak azken asteotan okertu egin dira, bigarrenak sei urpekari ekoizteko 5.000 milioi euroko kontratua Alemaniarekin adostu ostean. Gauzak horrela, eta Madrilek Sidenorren alde egindako hautua ikusita, Jupiterrek atzera egitea erabaki du
Ezustekorik ezean, hortaz, Sidenorren jabea buru duen eskaintzak bide librea izango du Talgoren akzioen %29,8 eskuratzeko. Gehiengoa ez bada ere, nahikoa izan daiteke kontrola eskuratzeko, burtsan free-floaten kotizatzen den akzioen kopurua ikusita eta, batez ere, babes politiko sendoa izanda. Eragiketak erraztu dezake Talgoren egoitza berriro Euskal Herrira ekartzea. Abiadura handiko teknologian du Talgok bere indargune nagusia. Abiadura bizian bizi izan du aste hau. Aldaketa gehiagorik ez da espero, momentuz.