Agur, LIBOR. Kaixo, SOFR

LIBORetik (London Interbank Offered Rate) SOFRerako (Secured Overnight Financing Rate) trantsizioa garrantzi handiko prozesua da merkatuentzat, eta finantza-produktu askori eragingo die. Trantsizio arrakastatsu bat bermatzeko, garrantzitsua da bi indizeen arteko desberdintasunak ulertzea, epe eta data nagusien berri izatea, erasandako portfolioko produktuak identifikatzea, hornitzaileekin komunikatzea eta trantsizioa kudeatzeko ekintza-plan bat ezartzea.

1980ko hamarkadaren lehen erdian, gero eta banku gehiagok tresna berri samarrak (interes-tasen swapak, opzioak…) erabiltzen zituztela konturatu ziren finantzetan ziharduten profesionalek. Produktu berri horiek negozio handiagoa ekarri zuten Londresko banketxeen arteko merkatura, baita zor gehiago ere. Hori dela eta, etorkizunera begirako hazkundea bermatzeko, ezinbestekoa zen neurri uniforme bat.

1984ko urrian, Bankari Britainiarren Elkarteak (BBA ingelesez), Ingalaterrako Bankuarekin eta beste erakunde batzuekin batera, BBAIRS (BBA standard for Interest Rate Swaps) sortu zuen. 1985eko irailaren 2tik aurrera, merkatuaren praktika estandar bihurtu zen BBAIRS. LIBORa 1986an hasi zen ofizialki erabiltzen.

Bankuek elkarri dirua uzteko erabiltzen EZ duten tasa

LIBORa BBAk argitaratzen du goizeko 11:45ak inguruan. Egun batetik urtebetera bitarteko iraupena duten produktu finantzarioentzat banku jakin batzuek teorikoki ordainduko luketen banku-arteko interes-tasen batez besteko bat da. Hamasei banku daude, eta zortzi balio zentralen batez bestekoa da jakinarazitako interes tasa.

LIBORa maiz erabili izan da libera esterlinerako eta dolarrerako erreferentzia-tasa gisa, baita beste moneta batzuetarako ere, euroa, yen japoniarra, franko suitzarra, dolar kanadarra, koroa suediarra eta dolar zeelandaberritarra, besteak beste. Hala ere, dolarraz besteko dibisek badituzte beste indize batzuk, merkatuan oso zabalduta daudenak: euribor euroarentzat, edota sonia libera esterlinarentzat, adibidez.

Zalantzarik gabe baieztatu daiteke LIBORraren manipulazioa 2008ko krisia hauspotu zuen faktoreetako bat izan zela

Azken hamarkadan, LIBORrak eskandalu bat baino gehiago eragin du, eta zalantzarik gabe baieztatu daiteke LIBORraren manipulazioa 2008ko krisia hauspotu zuen faktoreetako bat izan zela.

LIBOR tasa ez da, ordea, bankuek benetan elkarri ordaintzen diotenaren neurri bat; bankuek (haien ustetan) epe zehatz batetan ordainduko luketenaren inguruko inkestetan oinarrituta dago. Hori dela eta, posible da libor tasa manipulatzea, tasa puztuz maileguetan diru gehiago irabazteko, ala tasa artifizialki txikituz banku-sistemaren egoera erreala baino osasuntsuagoa denaren itxura emateko.

LIBOR tasa bankuek (haien ustetan) epe zehatz batetan ordainduko luketenaren inguruko inkestetan oinarrituta dago

Libor tasak sortutako polemiken ondorioz, Erresuma Batuko erregulatzaile finantzarioek, erabiltzaileek eta banketxe batzuek, argi izan zuten ordezko indize baten beharrizana.

SOFR

SOFR tasa egun baterako bermatutako interes-tasa da. SOFR erreferentzia-tasa bat da, hau da, alde desberdinek kontratuetan erabiltzen dituzten eta haien kontroletik kanpo dagoen tasa bat. Dolar estatubatuarrean izendatutako kontratuetan, LIBOR tasa ordezkatuko duen indizea izango da.

SOFRak overnight repoen merkatuko transakzioen kostu errealak erabiltzen ditu, New Yorkeko Erreserba Federalak kalkulatzen dituenak. AEBko gobernuaren bonuek mailegurako berme gisa balio dutenez, SOFRa LIBORa ez bezala kalkulatzen da, eta arrisku gutxiagoko tasatzat jotzen da. LIBOR prospektiboa ez bezala (etorkizunean 3, 6 edo 12 hilabeterako kalkula daiteke), SOFR iraganeko transakzioen arabera kalkulatzen da, eta horrek etorkizuneko interes-tasen gaineko tasaren aurrez ikusteko balioa mugatzen du.

Dolar estatubatuarrean izendatutako kontratuetan, LIBOR tasa ordezkatuko duen indizea izango da SOFRa

Bi SOFR tasa mota nagusi daude. Ohikoena da eguneroko SOFR. Aurreko eguneko overnight bermatutako finantzaketa-transakzioen bolumenaren araberako batez besteko ponderatu gisa kalkulatzen da. Tasa hori egunero argitaratzen du Estatu Batuetako Erreserba Federaleko Merkatu Irekiko Batzordeak (FOMC). Indize honetatik abiatuta, SOFR konposatua kalkulatu daiteke, denbora tarte jakin baterako eguneroko SOFRaren batez besteko bezala kalkulatzen dena. Aldiz, Term SOFRdelakoa SOFRaren eperakoen prezioetatik eratorritako interes-tasa inplizitu gisa kalkulatzen da.

Produktuaren arabera bat edo beste

Aurreko mota bien artean aukera egiterako orduan, indizea zein produktu motari aplikatzen zaion izan behar da kontuan. Adibidez, SOFR konposatua erabilgarria izan daiteke hilero likidatzen diren mailegu eta bestelako finantza-produktuetarako, likidazio-aldirako batez besteko tasa ematen baitu. Operazio bateko parte-hartzaileek interes-tarte baten hasieratik periodo horri zein interes tasa aplikatuko zaion jakiteko, ordea Term SOFR liteke gomendagarriagoa.

SOFRaren izaera seguruagoak zorpetze-kostu txikiagoak eragin diezazkieke enpresei, baina posible da bankuek haien margenak zabaltzea

SOFRaren izaera seguruagoak (arrisku primarik gabekoa) zorpetze-kostu txikiagoak eragin diezazkieke enpresei, baina posible da bankuek haien margenak (indizearen gaineko diferentziala) zabaltzea SOFR eta LIBORaren arteko spread hori errekuperatzeko.

Trantsizio prozesua: nondik hasi?

Indarrean dirauten kontratu askori eragingo die trantsizio prozesuak. LIBORari lotutako produktuak (maileguak, interes-tasen swapak…) dituzten bezeroek haien hornitzaileekin adostu behar dituzte SOFRari lotutako kontratuen termino berriak, bi indizeen artean dauden desberdintasunak kontuan izanda.

2023ko ekainaren 30ean utziko zaio LIBOR indizea argitaratzeari. Data horretan indarrean egongo diren kontratu zaharren trantsizioa bermatzeko, FCAk (Financial Conduct Authority) LIBOR sintetikoa (ez adierazgarria) ezarri du 2024ko irailera arte, baina kontratuen aldeek trantsizioa adosteko denbora irabazteko erabaki bat besterik ez da.

2023ko ekainaren 30ean utziko zaio LIBOR indizea argitaratzeari

Hauexek dira LIBOR-SOFR trantsizio prozesua modu eraginkorrenean betetzeko gomendio batzuk. Lehenengoa, LIBOR eta SOFRaren arteko desberdintasunak ulertzea. SOFR overnight bermatutako eragiketetan oinarritzen da, eta LIBOR, berriz, bankuen inkestetan. SOFRak ez du kreditu arriskua barne, horregatik, LIBOR baino baxuagoa da.

Bigarrena, data garrantzitsuak ezagutzea. Premiazkoa da trantsizioarekin lotutako epeen berri izatea, bereziki LIBORari lotutako kontratuak edo finantza-produktuak izanez gero. Ekainaren 30etik aurrera aurrera, 2024ko irailaren 30erarte, LIBOR sintetikoa (ez adierazgarria) existitzeko agindua eman du FCAk, Term SOFR + ISDA spread balioa izango duena.

Hirugarrena, identifikatu zein produktutan eragingo duen. LIBORetik SOFRerako trantsizioak finantza-produktu ugariri eragingo die, maileguak, bonuak eta deribatuak barne. Garrantzitsua da trantsizioak eragiten dien gure portfolioko finantza-produktuak identifikatzea eta trantsizioak produktu horien terminoei eta baldintzei nola eragingo dien ulertzea. Laugarrena, finantza-produktuen hornitzaileekin komunikatzea, hala nola bankuekin eta artekariekin, ulertzeko trantsizioak haien produktuei nola eragingo dien eta trantsizioa nola maneiatu nahi duten. Premiazkoa da, halaber, trantsizioarekin lotutako kosturen bat egongo den galdetzea.

LIBORetik SOFRerako trantsizioak finantza-produktu ugariri eragingo die, maileguak, bonuak eta deribatuak barne. Garrantzitsua da trantsizioak eragiten dien gure portfolioko finantza-produktuak identifikatzea

Azkena, ekintza-plana ezartzea aldaketa kudeatzeko, trantsizioak erasandako portfolioko produktuak identifikatu ondoren. Horren barruan sar daitezke kontratuak berriro negoziatzea, dauden finantza-produktuen konbertsioa edota SOFRari lotutako finantza-produktu berriak inplementatzea.

Euribor: LIBORaren pausoen atzetik?

Nabarmentzekoa da 2022ko urrian, eurotan izendatutako interes-tasa berri baten prototipo bat argitaratzen hasi zela Refinitiv, Refinitiv Term €STR izenekoa. Prototipo hori egunero dago eskuragarri, astebete, hilabete, 3 hilabete, 6 hilabete eta 12 hilabeteko epeetan. Refinitiv Term €STR eperako interes-tasak gomendatu izan dira azkenaldian euriborrari erreferentzia egiten dioten produktu jakin batzuetarako alternatiba egoki gisa.

Nabarmentzekoa da 2022ko urrian, eurotan izendatutako interes-tasa berri baten prototipo bat argitaratzen hasi zela Refinitiv

Halaber, Europako Diru-Merkatuen Institutuak (EMMI) EFTERM (Euro Forward-Looking Term Rate) izeneko indizea abiarazi zuen 2022ko azaroan. Erreferentziako interes-tasa berri hori EU Benchmark Regulation delakoaren parte da, eta euriborra zehazterik ez balego, ordezko gisa erabiliko da.

Agerikoa da euriborra ordezkatzeko lehen pausoak ematen hasia dela merkatua, baina prozesuak urteak iraun ditzake.