1997

1981 urtean jaio zen internet. Hori omen da urte ofiziala. Horrela diot ni garai haietan proiektu ere ez nintzelako. 1997an .com-aren “boom” entzutetsua gertatu zen. Ekonomia berri hartatik iritsi ziren lehenengo webgune eta negozio-eredu digital berriak eta urte hartatik aurrera izugarri aldatu zaigu bizitza: lanpostu eredu berriak sortu dira, harremantzeko eta komunikatzeko tresna berriak ditugu, ikasi eta irakasteko ereduak aldatu dizkigu eta beste hamaika eraldaketa egin ere. Eta internetekin bezala, iraultza berri handi bat datorkigu: adimenarena. Adimen artifiziala (AA) une erabakigarrian dago, Interneteko 1997. urtearekin aldera daitekeena: hala adierazi du Jensen Huangek, Nvidiako zuzendariak.

Handik aurrerakoa badakigu nola gertatu zen. Lehen zortzi edo hamar urteetan aparra bailitzan hazi ziren Interneten sortzen ari ziren enpresa eta negozioak. Egunero ziren webgune eta enpresa berriak; eromena. Puntucom burbuila izenez ezagutzen den balio ekonomikoen hazkunde-aldia gertatu zen orduantxe, 1997 eta 2001 bitartean. Aldi horretan, mendebaldeko nazioetako burtsen balioa azkar handitu zen, Interneteko sektore berriari eta ekonomia berri izenekoari lotutako enpresen erruz. Denborak aurrera egin ahala, enpresa horietako askok porrot egin zuten edo lan egiteari utzi zioten. Hori gertatu zenez eta Interneten aro goiztiarra gaizki interpretatu eta gutxietsi zenez, AA eszeptizismo- eta itxaropen-fase baten artean kokatzen ari da iritzi publikoa. Adimen hori izaten ari den eraginaren proiekzioa eta merkatu-potentziala eztabaidaezina baita, baina ekar ditzakeen arazo eta arriskuak ere neurrigabekoak izan daitezke.

IA hazkunde esponentziala izaten ari da, bai erabilera-kasuetan, bai erabiltzaileetan, eta teknologia hori hainbat industriatan sartzen ari da: osasuna, finantzak, hezkuntza eta entretenimendua. AAren iragazkortasunari esker enpresak sortu eta sortu ari dira azkenaldian, eta horietako askok negozio oso eskalagarriak eraikitzen ari dira. Hain dira eskalagarriak, non bi pertsonaren artean, etxetik, dozenaka milioi fakturatzen ari diren enpresak sortzen ari diren. Bost hilabeteetan 800.000 erabiltzaile lortzera iritsi, milioika euro fakturatu eta saltzera iritsi diren start-upak ikusten ari gara, eta arrisku-kapitalaren merkatuan onespen zabala duten AAn oinarritutako negozioek izugarrizko balorazioak lortzen ari dira. 1997koarekin alderagarria al da? Beste burbuila baten aurrean al gaude?

Hasierako fasean gauden arren, gizartean eragin sakona izango duen adimen-iraultza berri bat dugu aurrean. Gizartean adimen artifiziala izaten ari den txertaketa oso azkarra izaten ari da eta ekonomian ere etengabe ahazten ari den teknologia da.

Bete gabeko itxaropenetan oinarritutako espekulazioaren inguruko ziurgabetasuna eta beldurra alderagarriak dira Interneten lehen urteetan zegoenarekin, eta 1997ko momentu horretan bertan izan gintezkeela sentitzen dut. Zuhurrak eta errealistak izan behar dugu, inbertsoreetatik hasi eta ekintzaileetaraino. "Konfiantza-krisi" batengatik liteke, edo benetan burbuila berri baten aurrean egotea. Beraz epe luzerako ikuspegiari eustea izango da gakoa, eta merkatuaren izuak ez eragitea. Ez gaitezen erotu eta utz diezaiogun teknologia honi bidea egin dezan inongo erabaki okerrik hartu aurretik. Edozerk ez du balioko eta AAk duen potentziala pixkanaka-pixkanaka deskubritzea izango dugu onena 1997ko déjà vua ekidin dezagun.