Ekonomia berria
Denbora luzez, adimen artifizialaren inguruko galdera nagusia zera izan da: etorkizunean, non sortuko da balio gehien, inteligentzia ereduak hobetzen ala AA erabiliko duten aplikazioetan? Erantzuna zalantzazkoa izan da, eta bi ikuspegi nagusi izan dira: batetik, eredu aurreratuak garatzen dituzten laborategiek —OpenIA, Google, Anthropic, etab.— ekonomiaren zatirik handiena bereganatuko dutela pentsatzen dutenena, eta bestetik, benetako balioa AA aprobetxatzeko modu eraginkorra aurkitzen duten aplikazioetan egongo dela uste dutenena. DeepSeek eredu txinatarra iritsi denean, ordea, badirudi galdera hori behin betiko erantzun dela. Azkar ari gara hurbiltzen AA gero eta merkeagoa —edo erabat debaldekoa— den mundu batera, eta horrek benetako balioa aplikazio-geruzara migratzen ari dela esan nahi du.
Orain arte, AA ereduen garapena oso lotuta izan da errendimenduaren eta kalkulu-gaitasunaren hobekuntzarekin. GPUen ahalmenaren hazkundearekin eta datu-kopuru izugarrien erabilerarekin, laborategiek eredu gero eta sofistikatuagoak sortu dituzte, eta horiengatik harpidetza kobratu. Baina hori izango al zen mundua iraultzera etorri den teknologiaren monetizazio estrategia? Zenbat ekonomia eskuratuko dute AA garatzen duten enpresek? Bakar bat gailenduko da gainontzekoen gainetik? Ez al da aplikazioen ekonomia sortuko, interneten kasuan bezalaxe, ereduak libre utzita? Galdera horri, berriro ere, bi eszenatoki posiblek erantzun diezaiokete: AA oso garestia eta esklusiboa bada, hornitzaileek ekonomiaren zatirik handiena kontrolatuko dute, garatzaileentzako eta ekosistemarentzako aukerak murriztuz; bigarren eszenatokian, aldiz, AA oso merkea eta irisgarria bada, balioaren zatirik handiena ez da AA bera izango, AA eredu horiek erabilgarri bihurtzen dituzten aplikazioak baizik.
Azken egunotan, DeepSeek deituriko AA eredu txinatarra ezagutu dugu, kode irekian eraikia eta erabat debaldekoa dena. Eredu txinatarra merkatuan diren gainontzeko ereduen arrazoiketa mailaren pare da oraintxe bertan, eta horrek erabat aldatu du lehenago aipatzen genuen AAren merkatuaren dinamika: adimenaren kostua etengabe jaisten ari da, eta horrek erakutsi digu balioa aplikazioetan zentratzen ari dela.
Historikoki, teknologia nagusi edo eraldatzaile baten hasieran, azpiegitura-mailan errentagarritasun handiak sortzen dira. Hala gertatu zen Interneten lehen garaietan, esaterako, eta AArekin ere antzerakoa ikusi dugu. Baina azpiegitura merkeagoa eta eraginkorragoa bihurtzen den heinean, balioa aplikazioen mailara bideratzen da eta aplikazio-geruzaren izugarrizko gorakadak ikusi ditugu. DeepSeeken ekarpena horixe da: adimen artifizialaren kostua azkar jaitsi, eta benetako balioa bezero-esperientzia AA integrazioa eta datu bereziak dituzten produktuetan jartzea, ekonomia banatu eta espezializatuan.
AA ekoizteko prozesua soilik enpresa erraldoien esku izan da. OpenAI, Google DeepMind edo Anthropic bezalako laborategiak izan dira lidergoan, eta AA garatzeko milioika dolarreko inbertsioak behar izan dira. Baina DeepSeek bezalako ustekabekoek bide berri bat irekitzen ari dela erakusten dute: AA gero eta merkeagoa eta eskuragarriagoa bihurtuko da, eta, beraz, funtsezko elementua ez da izango AA bera, baizik eta horrekin egiten dena.
Batzuek AA merkatuaren etorkizuna irabazleen eta galtzaileen artean banatu nahi dute, baina ez da horren sinplea. Gaur10 aldiz eraginkorrago bihurtu badezakegu, bost urte barru 100 aldiz erabilera gehiago izango dugu. Horrek AA integrazioa industria gehiagotara eramango du, aplikazio gehiago sortuko dira, eta baita merkatu berriak ere. Beraz, DeepSeeken jaiotzan dagoen benetako irakurketa zera da: AA ez dela teknologia bat soilik, hurrengo hamarkadetako ekonomiaren zutabeetako bat bihurtuko den teknologia baizik. Teknologia horrek sortuko dituen aplikazioek eta negozio-ereduek markatuko dute hurrengo hamarkadetako berrikuntza, eta garaiz gabiltza ereduak ondo ezagutu eta eraiki nahi ditugun aplikazioak eraikitzen hasteko.