Hiriak, klima babesleku
Pakistango egungo bero-boladak kalteak eragin ditu Karachin. Medikuek intsolazioaren milaka biktima artatu dituzte, eta tokiko komunikabideek bi dozena hildako baino gehiago izan direla jakinarazi dute. Hala ere, benetako kopurua askoz handiagoa izan daiteke. Krisi honek antzeko arazoak islatzen ditu ondoko Indian eta, bien bitartean, Estatu Batuetan, zehazki Ingalaterra Berrian, gora egin du beroarekin lotutako larrialdietara egindako bisiten kopuruak. Testuinguru honetan, Arizonako fiskalak petrolio-enpresa handien aurkako homizidio karguak aurkeztea aztertzen ari dira, 2023ko udan izandako bero-boladak eragindako heriotzengatik.
Europa ere ez dago muturreko beroaren ondorioak pairatzetik kanpo. 2003ko bero-boladak 70.000 hildako baino gehiago utzi zituen, eta alarma guztiak piztu. Une horretatik aurrera, Europako herrialde eta eskualde gehienetan (gurean, adibidez) martxan dauden beroaren aurkako ekintza-planak onartzen hasi ziren. Hala ere, klima-aldaketaren eraginak ere goraka doaz eta prebentzio neurriak egon arren, kontinente zaharrean 2022ko bero-boladak 60.000 hildako utzi zituela estimatzen da.
Muturreko beroak eragindako heriotza-tasak bereziki kalteberak diren kolektiboei eragiten die batez ere, hala nola 65 urtetik gorako pertsonei edo aldez aurretik patologiak dituztenei. Espainiako osasun erakundeek beroak osasunean dituen ondorioak prebenitzeko plana berrikusi berri dute, eta hilkortasuna gainditzeko erabiltzen diren tenperatura-atalaseak berrikusi dira. Izan ere, intuizioz ere erraz uler daiteke tenperatura atalaseak Kordoban (39ºC) edo Donostian (31ºC) desberdina izan behar duela.
Duela bi aste, ikerketa honetan lan egin duten bi adituri entzuteko aukera izan nuen, Donostia Sustainability Forumek antolatutako hitzaldi batean parte hartu zutenak —online ikus daiteke eta merezi du—. Hiri batzuetan muturreko beroari aurre egiteko klima-babeslekuak identifikatu eta zabaltzen ari diren heinean, aditu hauen hausnarketa etorri zait burura: hirien hiri-diseinuak klima-aldaketaren ondorioen babesleku izatera bideratuta egon behar du. Hau da, hiriak bizigarriak eta hiritarron osasuna bermatuko duten gune bilakatu behar ditugu. Beroari aurre egiteko neurri zehatzak hartzeaz gain —adibidez alerta goiztiarra edo talde zaurgarriei osasun eta gizarte zerbitzuen arreta berezia— egiturazko neurriak hartu behar dira gure hiri eta herriak klima-aldaketari egokitzeko. Beste era batera esanda, hiriak berak izan behar du gure klima-babesleku.