Euskal Herriak garraio publiko ugari dituen arren, hiriburuen eta herrien artean bidaiatzea ez da beti erraza izaten. Sakabanatze geografikoak, gutxi definitutako hirigune eta herri ugarirekin, zaildu egiten du garraio publikoaren erabilera eraginkorra. Hala ere, teknologiak irtenbide praktikoak eskaintzen ditu, gure joan-etorriak sinplifikatzea helburu duten aplikazio mugikorren bidez.
Saretzen emandako azken datuen arabera, EAEko garraio publikoa bere potentzial osoa lortzetik urrun dago. Harrigarria bada ere, gutxien erabiltzen den konexioetako bat erkidegoko hiru hiriburuak (Bilbo, Donostia eta Gasteiz) lotzen dituena da. Arrazoia aukera falta eta lurraldearen konplexutasun geografikoa direla diote adituek.
Euskal Autonomia Erkidegoak era guztietako garraio publikoak ditu: trenak (Renfe eta Euskotren), hiriarteko autobusak (Arababus, Bizkaibus eta Lurraldebus), tranbiak eta hiri-metroak. Hala ere, operadore anitzen presentziak, tarifek, ordutegiek eta geltokiek, batzuetan, argitasun baino nahasmen handiagoa sor dezakete.
Operadore bakoitzaren aplikazioak
Garraio bat soilik erabiliz bidaiak planifikatzen dituztenentzat, operadoreen aplikazioak dira aukerarik errazena. Renfek eta Euskotrenek, adibidez, ordutegiak denbora errealean kontsultatzeko aukera ematen dute, baita tarteko geltokiak eta gorabeherei buruzko abisuak ere. Arababus, Bizkaibus eta Lurraldebusek, berriz, ibilbide bakoitzari buruzko informazio zehatza eskaintzen dute, geltokiak, ordutegiak eta maiztasuna barne. Banaka eraginkorrak badira ere, deserosoak izan daitezke garraio mota desberdinak bidaia berean uztartu behar direnean.
Maps app-ak, irtenbide osoa
Hainbat garraiobideren konbinazioa eskatzen duten bidaietarako, Google Maps edo Apple Maps bezalako aplikazioak bereziki erabilgarriak bihurtzen dira. App horiek, garraio publikoan puntu batetik bestera iristeko moduari buruzko argibide zehatzak emateaz gain, informazio gehigarria ere ematen dute, hala nola ordutegi eguneratuak, geldialdi zehatzak edo lurpeko geltokietan (Bilboko metroa) zer irteera hartu jakiteko gomendioak.
Garraio publikoan puntu batetik bestera iristeko moduari buruzko argibide zehatzak emateaz gain, informazio gehigarria ere ematen dute
Aplikazio horien balio erantsi handia ibilbide alternatiboak eskaintzeko duten gaitasunean datza, itxaronaldiak, transbordoak eta beste mugikortasun edo oinezko ibilbide batzuekin konbinazioak erakutsiz.
Moveuskadi, Eusko Jaurlaritzaren alternatiba
Egungo zatiketari erantzunez, 2023an Eusko Jaurlaritzak Moveuskadi abiarazi zuen, Euskal Autonomia Erkidegoan erabilgarri dauden garraio publikoko aukera guztiak plataforma bakar batean integratzeko diseinatutako aplikazioa. Aplikazio honek erabiltzailearen hasierako puntutik amaierarainoko ibilbide osoa erakusten du, geltokietarainoko oinezko ibilbideak, itxaronaldiak eta bidaiaren iraupena barne. Gainera, kasu batzuetan, ibilbidearen prezio osoari buruzko informazioa ere ematen du.
Interfaze intuitibo eta erraz batekin, Moveuskadik tokiko erreferente bihurtu nahi du, nahiz eta erabiltzaile batzuek oraindik akats puntualak dituela adierazi duten, batez ere herri txikietan edo zonalde ez hain ezagunak bilatzean.
Aplikazio horiek aurrerapen handia dakarten arren, oraindik badute zehaztasuna eta erabilgarritasuna hobetzeko tarterik. Euskal garraio publikoan benetako iraultza lortzeko, ahalegin gehigarri bat egin beharko litzateke operadoreen arteko koordinazioan, eta integrazio teknologiko handiagoa lortu, garraio-mota guztiak aplikazio bakar batetik kudeatu ahal izateko. Gainera, garraio publikoaren erabilera sustatzeko, erabiltzaileen konfiantza sustatu behar da, gorabeherei, atzerapenei edo ibilbide aldaketei buruzko informazio argia, zehatza eta denbora errealean emanez. Teknologiak berebiziko garrantzia du hemen, informazio hori berehala eskuratzea errazten baitu.
Euskal garraio publikoan benetako iraultza lortzeko, ahalegin gehigarri bat egin beharko litzateke operadoreen arteko koordinazioan, eta integrazio teknologiko handiagoa lortu
Azken helburua tresna digital horiek eguneroko aliatu bihurtzea izan beharko litzateke, euskal herritarrak ibilgailu pribatuaren gainetik, garraio publikoa aukeratzera animatzeko, horrela, ingurumenaren iraunkortasunari, trafikoaren murrizketari eta hiriguneetako bizi-kalitatearen hobekuntzari lagunduz. Tresna digitalek izateak agerian uzten du EAEk bere orografiatik eta biztanleriaren banaketatik eratorritako erronka espezifikoei aurre egin behar dien arren, irtenbide teknologikoek nabarmen lagun dezaketela bidaiariaren esperientzia hobetzen.