Orain dela gutxi arte, AA zeregin espezifikoetan eta arazo zehatzak konpontzeko algoritmoen programazioan zentratzen zen. Hala ere, AA aurrera doa pausoz-pauso, hainbat kontzeptu berri sortuz: Adimen Artifiziala (AA), Adimen Artifizial sortzailea (AA generatiboa) eta Adimen Artifizial orokorra (AA orokorra, AGI edo ASI).
AA, oro har, eremuari dagokio, AA sortzailea eduki berria sortzera bideratzen da, eta AA orokorrak adimen artifizialeko sistemak garatu nahi ditu, gizakien gaitasun bera izan dezan zeregin kognitibo anitzetan. AA orokorra epe luzerako helburua da, eta oraindik ez da erabat lortu.
Adimen Artifizial sortzailea geratzeko iritsi da. Erabiltzaile mailako aplikazioak erabili daitezke jada. Teknologia horren garapena pizgarri bat izaten ari da, baina erabilera horrek abantailak eta arriskuak ekar ditzake etorkizun hurbilean. Horregatik, komenigarria iruditu zaigu Ekonometroaren bitartez, Ekonomisten Euskal Elkargoko ekonomialarien kolektiboari galdetzea zer indargune eta ahultasun aurkitzen dituzten beren garapen profesionalean, bai eta zer abantaila eta arrisku ekar ditzakeen sortzailea den AArekiko bizikidetza berri horrek. Ekonometroa, Ekonomisten Euskal Elkargoko konfiantza adierazle ekonomikoa da, eta ekonomistek egungo egoerari buruz duten iritzia eta enpresen etorkizunari buruzko informazioa biltzea du helburu.
Atal hauek aztertu ditugu:
- AA sortzailearen eragina izango duten arloak
- AA sortzailearen aldeko arloak
- Prozesuen automatizazioa
- Gaitasun berriak eta lanbidearen birdefinizioa
- AA sortzailearen arriskuak
Hala, inkestatuen % 77k uste du teknologia berriak arrisku txikia edo moderatua izan dezakeela. Ehuneko hori nabarmen handitzen da 30 urtetik beherako ekonomisten artean; izan ere, natibo digitalak direnez, teknologia berriak erronka gisa ez ezik, lehiarako abantaila gisa ere ikusten dituzte. Aitzitik, 30-45 urte bitartekoak dira adimen artifizial sortzailearekin lotutako arriskuei buruzko kezka handiena erakusten dutenak. Esperotakoa litzateke talde horrek jarrera proaktiboagoa izatea teknologia horiek erabiltzeari dagokionez, bereziki 30 urtetik beherakoen arteko abangoardia-ikuspegia kontuan hartuta.
AA sortzailean eragina izango duten arloak
Era berean, interesgarria da sakontzea ekonomialarien ustez zein sektore izango diren kaltetuenak, egoera berrien bidez nahi ez diren arriskuak sortuz. Ekonomisten ustez, marketina edo kontabilitatea bezalako sektoreetan eragin handiagoa izan dezake. Bestalde, inpaktu txikiagoa hautematen da auditoretza edo aholkularitza sektoreetan. Marketinaren esparruan eman daitezkeen ideiak usurpatzearen ondorioz ulertzen da hori, nahiz eta elkargokide batzuek marketinaren alderdi emozionala ezingo duela AA sortzaileak ordezkatu pentsatzen duten. Balizko desabantailen artean, informazio okerra edo faltsua sortzea aipatzen da, AA sortzaileak interpretazio edo analisi okerra egin baitezake. Auditoretza- edo aholkularitza-txostenetako ondorioei dagokienez, beharrezkotzat jotzen da profesionalen esku hartzea, uste baita gaur egun erabakiak hartzearen konplexutasuna ez dagoela AA sortzailearen irismenean, arrazoiketan eta sektorean esperientzia zehatz bat eskatzen baititu.
Marketina edo kontabilitatea bezalako sektoreetan eragin handiagoa izan dezake. Aitzitik, inpaktu txikiagoa hautematen da auditoretza edo aholkularitza sektoreetan
Azpimarratzekoa da irakaskuntzan edo administrazio publikoan lan egiten duten ekonomistek dutela arrisku-pertzepzio handiena. Merkataritzan, zerbitzuetan eta banku-sektorean lan egiten dutenek arriskua txikiagoa izango dela iritzi diote. 30-45 urtekoek arrisku handiagoa sortuko duela erantzun dute, eta hori egokitzapen-prozesu handiena eskatuko dutenak direlako izan daiteke. Bestalde, 30 urtetik beherakoen taldea da digitalera gehien bideratuta dagoen belaunaldia, eta 60 urtetik gorakoek ez dute AAren arriskua hautematen, lan-bizitza laburragoa ahalbidetzen baitie.
Elkargokideek AA sortzaileak balio erantsi txikia ematen duten zeregin monotonoak murriztu egingo dituela uste dute. Aldaketa hori jarduera sortzaile eta esanguratsuagoetara bideratzeko aukera gisa ikusten da, eta horrek, azken batean, funtsezko balio erantsia sortzen lagunduko du.
Arautzaileak AA sortzailera egokitu behar direla ere uste da, eta legezko esparru egokia ezarri behar dela, baldin eta gizakiak gainbegiratu gabeko ikaskuntza autonomoa ahalbidetzen bazaie.
AA sortzailearen aldeko arloak
Ekonomisten %76ren ustez, AA sortzaileak haien lana eta ingurune ekonomikoa bultzatuko ditu, ekonomian aurrerapenak sortuz. 60 urtetik gorakoen eta 30 urtetik beherakoen artean, AA sortzaileak garapen-ingurune egokia sor dezakeela uste da.
Inkestatuen ustez, kontabilitatean eta marketinean aritzen diren pertsonek jasoko dute onura gehien. Bestalde, fiskalitatearen eta giza baliabideen arloak izango dira inpaktu txikiena nabarituko dutenak. Emaitza horiek badute bere arrazoia: kontabilitatearen kasuan ez da beharrezkoa izango “datuak pikatzea” edo marketinaren kasuan zerotik hastea.
Ekonomisten %76ren ustez, AA sortzaileak haien lana eta ingurune ekonomikoa bultzatuko ditu, ekonomian aurrerapenak sortuz
Zenbat eta lankidetza edo sormen maila handiagoa izan, orduan eta arrisku txikiagoa izango du Adimen Artifizial Sortzaileak. Izan ere, trebetasun teknikoak ez ezik, giza osagaiak eta osagai enpatikoak ere eskatzen dituzten lanbideetan, eragin nabarmenagoa izango du. Ondorioz, ez da hainbesteko arriskurik egongo, adimen artifizialaren lanarekin ordezkatu ezin izango diren lanpostuak egongo baitira, sormena funtsezkoa den lanbideetan (marketinean, esaterako) edo erabakiak hartzen laguntzeko ondorioak garatu behar diren lanbideetan (kontabilitatean, esaterako).
Jarduera-sektoreen arabera, industrian, irakaskuntzan eta administrazio publikoan, teknologia horiek pizgarri handiak ekar ditzake. Aitzitik, merkataritzan eta zerbitzua sektorean AA sortzailearen eragina ez da oso handia izango.
Prozesuen automatizazioa
AA sortzailearen agerpenak automatizatu daitezkeen prozesuak bizkortzea ahalbidetuko du. Kasu horretan, inkestatutako gehienak ados daude, adina edo sektorea edozein izanda ere. Desadostasun batzuk badaude ere, ez dira aipatzeko modukoak.
Prozesu horiek datu-tratamendu aurreratuagoetan eragingo dute. Baieztapen honek ere badu adostasuna, baina aipatzekoa da zenbat eta zaharragoa izan orduan eta adostasun handiagoa dagoela, eta, beraz, 60 urtetik gorakoak dira adostasun handiena dutenak. Sektoreei dagokienez, industriak eta administrazio publikoak uste dute prozesuen automatizazio handiagoa egongo dela.
Sektoreei dagokienez, industriak eta administrazio publikoak uste dute prozesuen automatizazio handiagoa egongo dela
Analisi aurreratuenen ondorioa iragarpenetan zehaztasun handiagoa izatea da. %68k uste du aukera emango duela enpresen barruan iragarpen ekonomikoak hobeto doitzeko. Adin-tarteetan, berriz ere 30 urtetik beherakoek eta 60 urtetik gorakoek antzera pentsatzen dute AA sortzaileak sor ditzakeen iragarpenei dagokienez. Bankuen sektorea eta auditoretza nabarmentzen dira kasu honetan, biak baitaude ados baieztapen horrekin.
Iragarpenenetan zehaztasun handiagoa izateak hartu beharreko erabakiak hobetuko ditu. 30 urtetik beherakoen ia %80 ados dago iritzi honekin, eta aipagarria da gainerako adin-geruzetan emaitzak ez direla hain positiboak. Bankuen sektorean uste da erabakiak hartzerakoan hobekuntza ez dela guztiz zuzena izango.
Gaitasun berriak eta lanbidearen birdefinizioa
AA sortzaileak ingurune aldakor berri bat sortuko du eta, beraz, ekonomialarientzako gaitasun berriak definituko ditu. Iritzi hori gehiago partekatzen dute 60 urtetik gorakoek eta 30-45 urtekoek. Aipatzekoa da, gainera, industria-sektoreko ekonomista asko eskumen-aldaketaren ildoan daudela. Gaitasun berriak sortzen dira, hala nola makinari galderak egitea, benetan eskatzen zaion informazioa eman dezan (prompt engineering). Arlo honetan ere etika ekonomikoa garrantzitsua izango da (portaeraren azterketarako), baita filosofia ere, AA sortzaileari buruzko elkarrizketak modu gogoetatsuan egin behar direlako.
AA sortzailea onartzeak makinaren eta gizakiaren arteko ezinbesteko harremana dakar. Horregatik, idazten jakitea, sintetizatzea eta komunikazioa bezalako gaitasun tradizionalak beste batzuen maila berean garatu beharko dira, hala nola talde-lana, hizkuntzalaritza edo problemak ebaztea.
AA sortzaileak ingurune aldakor berri bat sortuko du eta, beraz, ekonomialarientzako gaitasun berriak definituko ditu
Inkestatutako pertsona guztiak bat datoz ia: ekonomialariaren lanbidea berriz definituko da. Testuinguru honetan, ekonomista emakumeek diote eguneroko zereginetan AA sortzailea txertatzeak eta dagokion egokitzapenak hobekuntza ekarriko luketela. Lan burokratikoak delegatzeak, hala nola datuak sartzeak edo ohiko administrazio lanak egiteak, jarduera esanguratsuagoetan aritzea sustatuko duela uste dute, eta, horrela, "kristalezko sabaia" kentzen lagundu. Focus group-en bildutako datuen arabera, emakumeek adierazten dute AA sortzaileak ingurune egokia sor dezakeela beren lanpostuetan dituzten lan-aukerak hobetzeko.
Lanbidea birdefinitzeak aurrerapenak ekarriko ditu aukera-berdintasunean, lan errepikakorrak, monotonoak eta behe-mailakoak saihestuko baitira (emakume askok orain arte soilik lor zitzaketen horrelako enpleguak), eta beste estamentu batzuetara iristeko aukera erraztuko da (zuzendaritza, kudeaketa, etab.), emakumeek sarbide zailagoa baitute. Era berean, gehiengoak eskumen berri horiek ekonomisten egunerokoan txertatu behar direla uste du.
Lanbidea birdefinitzeak aurrerapenak ekarriko ditu aukera-berdintasunean, lan errepikakorrak, monotonoak eta behe-mailakoak saihestuko baitira
%63 inguruk funtzioen ordezkapena errealitate bihur daitekeela uste dutelako gertatzen da lanaren birdefinizio hori. 30 urtetik beherakoak dira batik bat ordezkapen hori gertatuko ez dela uste dutenak. Era berean, lehendik zituzten zenbait eskumen ez dituztela uste dute, eta, agian, hainbeste teknologia ez dela positiboa. Hain digitalizatuta ez dauden sistema tradizionaletara itzultzeko beharra ikusten da, gaitasun logikoak garatzeko. Merkataritzaren, irakaskuntzaren eta bankuen sektoreak dira ordezkapenaren ideiaren inguruan desadostasun handiena dutenak. Industria-sektorea ordezkapen hori neurri handiagoan egin daitekeela dio.
Ekonomisten %44k AA sortzaileak enplegu-galera ekar dezakeela iritzi diote, eta 30 urtetik beherakoak dira egoera hori neurri txikiagoan gertatuko dela pentsatzen dutenak. Sektoreka, industriako ekonomistek enplegu-galera horren ehuneko handiena jasango dutela aurreikusten dute. Horrek esan nahi du sektore horrek birmoldaketa handia izango duela, eszeptizismoa areagotuz.
AA sortzailearen arriskuak
AA sortzaileak mendekotasun teknologikoa areagotuko du. Hala ere, mendetasun horren pertzepzioa txikiagoa da gazteenen artean. Auditoretzan, merkataritzan eta zerbitzuetan aritzen diren profesionalek mendetasun teknologikoaren sentsazio hori handiagoa dela uste dute.
Pribatutasunean arriskua sumatzen da paradigma-aldaketaren ondorioz. %76k ildo horretatik jo du, baina pertzepzio oso desberdina da adinaren arabera. Nabarmentzekoa da irakaskuntza eta auditoretzaren sektoreetan lan egiten duten ekonomialariek arrisku handiagoa ikusten dutela arlo honetan.