Iritsi da jende askok bere buruari hainbat galdera egiten dizkion unea: errenta aitorpena egitea egokitzen zait? Ordaintzera ala itzultzera aterako ote zait? Betebehar fiskal hori betetzea lan konplexua dela pentsa daiteke, baina oinarrizko gakoak ulertzeak aldea marka dezake aitorpena konfiantzaz aurkeztearen edo zalantzaz aurkeztearen artean.
EnpresaBIDEAk artikulu-sorta bat argitaratuko du lurraldez lurralde pertsona fisikoek errenta aitorpena egiteko gida argi, praktiko eta eguneratua izan nahi duena. Lehenengo artikulu honek Gipuzkoan jarri du fokua, kanpaina abiatu duen lehen lurraldea izan baita. Errenta aitorpenak nola funtzionatzen duen ulertzeak eskatzen du noren izenean aurkeztu behar duzun argitzea, edota noraino hartu behar duzu kontuan higiezin bat saldu, etxebizitza bat alokatu edo aurrezkiaren etekinak jaso dituzun. Horrez gain, data garrantzitsuak errepasatzea ezinbestekoa da, baita kenkari garrantzitsuak zein diren ikustea.
Jende askorentzat, tramite hori neketsua izan daiteke, baina dauden aukerak eta oinarrizko urratsak ezagutzeak, tramite neketsua formalismo erraza bihur dezake, gaur egun gainera etxetik mugitu ere egin gabe.
Behartuta al nago aitorpena egitera?
Zure aitorpena prestatzen hasi aurretik edo Ogasunak bidali dizuna onartu aurretik, funtsezko galdera bat egitea komeni da: behartuta al nago aitorpena egitera?
Gipuzkoan, pertsona guztiek ez dute zertan errenta aitorpena aurkeztu. Adibidez, besteren kontura lan egin edo pentsio bat jaso baduzu eta urtean 14.000 euro gordin baino gehiago ez badituzu, printzipioz ez zaude behartuta deklaratzera. Muga hori 20.000 euroraino igotzen da hainbat ordaintzaile edo bestelako egoera berezirik izan ez baduzu.
Besteren kontura lan egin edo pentsio bat jaso baduzu eta urtean 14.000 euro gordin baino gehiago ez badituzu, printzipioz ez zaude behartuta deklaratzera. Muga hori 20.000 euroraino igotzen da hainbat ordaintzaile edo bestelako egoera berezirik izan ez baduzu
Kapital etekinak edo ondare irabaziak (adibidez, banku interesak, funts batzuen salmenta edo akzio batzuen salmenta) izan dituenak ere ez du aitorpenik egin beharko, baldin eta kopuru osoa urtean 1.600 eurotik gorakoa ez bada.
Dena den, ñabardura garrantzitsuak daude. Zure lanagatiko diru-sarrerak 14.000 eta 20.000 euro bitartekoak badira, behartuta egon zaitezke, baldin eta:
- Enplegatzaile batentzat baino gehiagorentzat egin duzu lan, eta bigarren (eta ondorengo) enplegatzaileengandik kobratutakoa, guztira, 2.000 eurotik gorakoa da.
- Enplegatzaile berarekin kontratu bat baino gehiago izan dituzu urtean.
- Seme-alabekin lotutako erabaki judizialetatik ez datozen pentsio konpentsagarriak edo elikagaiengatiko urtekoak jaso dituzu.
- Zure atxikipenak Estatuko araudiaren arabera kalkulatu dira (ez foru-araudiaren arabera) edo ez dira behar bezala sartu Gipuzkoan.
- Peonadak kobratu dituzu, helburuen araberako ordainsari aldakorrak edo arrantza-sektorean lan egin duzu harrapaketen araberako ordainketarekin.
Gainera, behartuta egongo zara aitortzera jarduera ekonomikoetatik zein diru-sarrerarik izan duzun.
Honekin loturik, azken ohar garrantzitsu bat. Aitorpena egitera behartuta ez bazaude ere, interesatzen bazaizu egin dezakezu. Jende askok egiten du Ogasunak soberan atxiki diena berreskuratzeko edo mesede egiten dieten kenkariak aplikatzeko (ohiko etxebizitzagatik, seme-alabengatik, aurreikuspen planetarako ekarpenengatik...).
Zerga egitura
Errenta aitorpena ez da soilik zenbat irabazi den adieraztea eta emaitzaren zain egotea. Errentaren gaineko zerga egitura konplexu baina logiko batetik abiatuta kalkulatzen da. Bi bloke handitan banatzen dira: oinarri orokorra eta aurrezkiaren oinarria. Bakoitzak diru sarrera mota desberdinak biltzen ditu eta norbere zerga tasarekin zergapetzen da. Oinarri orokorrean, pertsona gehienentzat ohikoenak diren errentak sartzen dira, adibidez lanaren etekinak (soldatak edo pentsioak, adibidez), jarduera ekonomikoen ondoriozko diru sarrerak, eta kapitalaren etekinen zati bat, hala nola ohiko etxebizitza ez diren lokalen edo beste higiezin batzuen alokairuak. Horren parte dira, halaber, zenbait finantza onura, hala nola egile eskubideengatiko diru sarrerak edo irudi zesioak eta atzerritik edo erakunde jakin batzuetatik datozen errenta egotziak.
Oinarri orokorrak modu progresiboan tributatzen du %23an hasten diren zerga tasekin eta %49ra iritsi daitezke tarte altuenetan
Aurrezkiaren oinarria, berriz, beste diru sarrera batzuetarako gordetzen da, normalean inbertsioei edo ondarearen kudeaketari lotutakoak. Hor sartzen dira banku interesak, akzioen dibidenduak, higiezinen salmentagatiko irabaziak, inbertsio funtsak edo beste edozein ondareen eskualdaketa, baita ohiko etxebizitzaren alokairuaren etekinak ere.
Bereizketa hori ez da soilik teorikoa. Oinarri horietako bakoitzari bere zerga tasa aplikatzen zaio. Oinarri orokorrak modu progresiboan tributatzen du %23an hasten diren zerga tasekin eta %49ra iritsi daitezke tarte altuenetan. Aurrezkiaren oinarriak, berriz, eskala neurritsuagoa du, %20tik %25era bitartekoa, metatutako zenbatekoaren arabera. Tasa horiek aplikatu aurretik, ordea, likidazio oinarria deritzona kalkulatu behar da, hau da, zerga oinarriari zenbait murrizketa aplikatzearen emaitza. Oinarri orokorrean, adibidez, gizarte aurreikuspeneko sistemei egindako ekarpenak murriztu daitezke, hala nola BGAEak, judizialki aitortutako konpentsazio pentsioak edo, baterako aitorpena aukeratuz gero, familia-unitateko murrizketa espezifikoa (4.800 euro edo 4.169 guraso bakarreko familietan).
Hurrengo pausoa: kenkarien aplikazioa
Oinarri likidagarriei zerga tasak aplikatzetik aterako litzatekeen kuota osoa kalkulatu ondoren, oraindik kenkariak aplikatu daitezke, ordaindu beharreko zerga zuzenean jaisteko aukera ematen dutenak. Hauek dira garrantzitsuenak:
- Familia kenkariak eta kenkari pertsonalak, hala nola seme-alabak, arbasoak edo mendeko pertsonak ardurapean izatea.
- Kenkaria ohiko etxebizitza alokatu edo erosteagatik.
- Kenkariak dohaintzengatik edo enpresa sortu berrietan edo jarduera ekonomikoetan inbertitzeagatik.
- Kenkaria ezinduek ondare babestuari egindako ekarpenengatik, besteak beste.
Hau da, diru sarrera guztiek ez dute zerga berdina ordaintzen, ez dira erritmo berean zergapetzen eta ez dira zenbateko beraren gainean kalkulatzen. Zerga arkitektura horrek aukera ematen du zerga errealitate pertsonal eta ekonomiko askotarikoetara egokitzeko, baina zergaduna ere behartzen du xehetasunetan arreta jartzera. Errenta mota bakoitza zein oinarritan integratzen den ondo berrikustea, egon daitezkeen murrizketa guztiak aprobetxatzea eta eskubidez dagozkion kenkariak aplikatzea ez ahaztea, diferentzia esanguratsua izan daiteke aitorpenaren emaitzan.
Zerga egoera xumea dutenentzako bidea: autolikidazio proposamena
Gipuzkoako Foru Ogasunak aitorpena aurkezteko hainbat bide eskaintzen ditu, teknologiarekiko edo zerga prozesuekiko ohikotasun askotarikoko mailara egokituta.
Modu eroso eta ohikoenetako bat da Ogasunak berak zergadun askori bidaltzen dien autolikidazio proposamena onartzea. Proposamen hori martxoaren amaieratik aurrera egon ohi da eskuragarri, eta datuak zuzen badaude eta errenta konplexurik ez badago (alokairuak, higiezinen salmentak edo jardueren etekinak), aldaketarik egin gabe onar daiteke. Onarpen hori hainbat modutara egin daiteke: internet bidez, telefonoz edo mugikorretarako pentsatutako Errenta+ aplikazioaren bidez.
Autolikidazio proposamena jasota ere, hura berrikustea komeni izaten da. Azken finean, nahiz eta ogasunak errenta egina bidali eta zuk onartu, gero akatsen bat badago zu izango zara Ogasunaren aurrean erantzungo duena
Zerga egoera xumea dutenentzat aukerarik zuzenena izan ohi da. Hala ere, berrikustea komeni izaten da. Azken finean, nahiz eta ogasunak errenta egina bidali eta zuk onartu, gero akatsen bat badago zu izango zara Ogasunaren aurrean erantzungo duena.
Zergabidea, berrikuspen sakonagoa egiteko bidea
Berrikuspen sakonagoa egin nahi dutenentzat edo dena ondo dagoela egiaztatu nahi dutenentzat, Zergabidea plataforman sartu eta aitorpena modu telematikoan egiteko aukera ere badago. Sistema horrek aukera ematen du Ogasunaren proposamena aldatzeko eta aitorpen berri bat aurkezteko, baldin eta hasieran aurreikusi gabeko errentak badaude. Hori bai, bide hori erabiltzeko beharrezkoa da baliozko identifikazio elektronikoko sistema bat izatea, izan BAKQ edo ziurtagiri digital bat.
Hala ere, pertsona guztiek ez dituzte BAKQ edo ziurtagiri elektronikoa bezalako identifikazio digitaleko sistemak. Horregatik, bada bereziki erabilgarria den aukera bat: kontraste-datuen bidezko sarbidea. Aukera horren bidez, zure burua identifika dezakezu IFZ (Ogasunak bidalitako gutunean agertzen den erreferentzia-kodea) eta aurreko urtean ordaindu edo itzuli beharreko zenbatekoa erabilita. Metodo horri esker, proposamena berrikusi eta onartu egin daiteke tresna elektroniko aurreratuen beharrik gabe, honek gauzak asko errazten dizkie baliabide digitalak ezagutzen ez dituztenei.
Kontraste-datuen bidezko sarbidearen bidez zure burua identifika dezakezu IFZ eta aurreko urtean ordaindu edo itzuli beharreko zenbatekoa erabilita. Metodo horri esker, proposamena berrikusi eta onartu egin daiteke tresna elektroniko aurreratuen beharrik gabe
Noski, oraindik ere aukera dago Ogasuneko bulegoetara bertaratzeko, teknikari fiskal batek aitorpena egiten lagun zaitzan. Errenta mekanizatua bezala ezagutzen den zerbitzu hori apiriletik ekainaren bukaera arte dago eskuragarri, eta horretarako aurrez hitzordua eskatu behar da, telefonoz edota linean. Behin hara iritsita, ohiko dokumentazioa baino ez da eraman behar: NAN, diru-sarreren frogagiriak, familia-liburuak eta kenkarien ziurtagiriak, halakorik balego jakina.
Edozein modalitate aukeratuta ere, garrantzitsuena da azken unerako ez uztea. Aitorpena aurkezteko ohiko epea ekainaren 30era arte luzatzen da Gipuzkoan, baina garaiz berrikustea komeni da, batez ere egiaztatu nahi bada datuak ondo daudela eta aurrezkia ekar dezakeen kenkaririk ez dela pasatzen uzten ari.
Aukera dago Ogasuneko bulegoetara bertaratzeko, teknikari fiskal batek aitorpena egiten lagun zaitzan. Errenta mekanizatua bezala ezagutzen da hori
Errenta aitorpenak ez du zertan buruko min bat izan behar. Antolaketa pixka batekin eta nondik hasi jakinda, ezagutza fiskal aurreraturik ez dutenek ere arazorik gabe egin dezakete. Gainera hainbat profesional ditugu eskura eta beti geratzen da laguntza eskatzeko aukera. Izan ere, Ogasunarekiko betebehar bat izateaz gain, gure finantzak hobeto ulertzeko eta dena ondo dagoela ziurtatzeko aukera ere bada.
Ekainaren 30era bitarte
Ikusi moduan Gipuzkoako Foru Ogasunak berariazko arauak eta irizpideak aplikatzen ditu gutxieneko pertsonalei, zerga tasei, murrizketei eta kenkariei dagokienez. Berezitasun horiek ulertzea ez da legea betetzea bakarrik; gehiegi ordaintzen ari ez zarela ziurtatzeko modurik onena ere bada.
Konplexutasun horien aurrean, Gipuzkoako Foru Ogasunak gero eta erraztasun gehiago eskaintzen ditu zergadunek aitorpena autonomiaz eta segurtasunez aurkeztu ahal izateko. Proposamen pertsonalizatuak bidaltzea, web atari operatibo eta irisgarri bat, identifikazio sistema propioa (BAKQ), ziurtagiri aurreratuen beharrik gabe etxetik izapideak egiteko aukera ematen duena.
Errenta aitorpenak nola funtzionatzen duen ulertzeak, Ogasunarekin konplitzen laguntzeaz gain, norbere ekonomia pertsonalaren gaineko kontrol handiagoa ematen du
2024ko errentaren kanpaina 2025eko ekainaren 30era arte egongo da irekita; beraz, ez utzi amaierarako aurrez eta arazorik gabe egin dezakezun kudeaketa bat.
Azken finean, Gipuzkoako errentak bere sistema propioa du, bai, baina informazio, plangintza eta, behar izanez gero, laguntza pixka batekin, edozein zergadunek eskura dezake. Nola funtzionatzen duen ulertzeak, Ogasunarekin konplitzen laguntzeaz gain, norbere ekonomia pertsonalaren gaineko kontrol handiagoa ematen du.
Errenta aitorpen proposamena ikusi, moldatu edo onartzeko, Foru Ogasunaren atari digitalera jo dezakezu, edota Zergabidea plataformara.
Laguntza behar baduzu edo aurrez aurreko arreta nahiago baduzu, errenta mekanizaturako hitzordua ere eska dezakezu (bulegoetako langile teknikoekiko arreta). Egin dezakezu:
- Telefonoz: 943 113 000
- Edo linean: https://w390w.gipuzkoa.net/WAS/HACI/RNTErrentaHitzorduakWEB/inicio?locale=eu
Identifikazio elektronikoari dagokionez, honako hauek erabil ditzakezu:
- BAKQ (doakoa, praktikoa eta espezifikoa Euskal Herrirako).
- Izenpe edo FNMT bezalako erakundeek jaulkitako ziurtagiri elektronikoa.
- Herritar txartela izenpe: https://www.izenpe.eus/herritarren-ziurtagiria/webize00-cnciudadania/eu/
- FNMT persona ziurtagiria: https://www.sede.fnmt.gob.es/eu/certificados/persona-fisica/obtener-certificado-software
Edo, kasu batzuetan, kontraste-datuekin sartu (IFZ, azken errentaren zenbatekoa edo Ogasuneko kartaren kodea).