2023ko maiatzaren 26an onartu zen etxebizitzaren lege berria. Urte erdi baino gehiago igaro ondoren, aldaketa horrek alokairuen merkatuan nola eragin duen aztertzeko eta hausnartzeko garaia iritsi da. Lege-aldaketak maizterrei alokairua erraztea helburu zuela azaldu zuten. Hauteskundeak oso gertu egonda, legea azkar egin zela esateak ez du inor harrituko.
Lege berriaren baitan hainbat neurri hartu ziren, hala nola, tenkatutako eremuak eta prezioak mugatu ziren, KPIaren igoera finkatu zen, higiezinen agentzien ordainsariak jabeei ordaintzeko obligazioa jarri zitzaien edota etxegabetzeak luzatzeko urratsak eman ziren.
Garrantzitsua da aipatzea lege berriak etxebizitza-alokairuen kontratuak arautzen dituela, eta ez etxebizitzaz bestelako erabilerakoak, edo, beste modu batera esanda, lege berriak denboraldi luzeko alokairu tradizionalak arautzen dituela, ez denboraldi laburragokoak, hala nola ikasleenak, denbora jakin baterako lekualdatutako langileenak, udaldikoak, turismo-erabilerakoak edo lokaletakoak.
Etxebizitzaz haragoko erabilera
Aldi honetan gertatu dena oso erraza da ulertzen; errentatzaileek ikusi dute gobernuak mugatu eta mugatu egiten dituela beraien ohiko alokairuak, eta horietako askok erabaki dute beraien pisuak etxebizitzaz bestelako erabilera batera bideratzea, ikasle edo langile lekualdatuei alokatuz edo etxebizitza alokairu turistikora bideratuz. Modu honetan, errentatzaileek finkatuko dituzte errentamenduen prezioak, eta higiezinen agentziaren zerbitzuak ordaintzea saihestuko dute. Horrez gain, eta beraientzat oso garrantzitsua baita ere, haien alokairuak ohiko etxebizitzaren alokairuak baino iraupen laburragoa izango dutelako ziurtasuna dute, eta etorkizunean pisua saltzeko asmoa balego ez dute baimenik eskatu behar.
Errentatzaileek ikusi dute gobernuak mugatu eta mugatu egiten dituela beraien ohiko alokairuak, eta horietako askok erabaki dute beraien pisuak etxebizitzaz bestelako erabilera batera bideratzea
Ez da jabe guztien kasua izan, askok ohiko etxebizitzaren merkatura bideratzen jarraitu dute beren pisuak, baina higiezinen munduan aritzen garen profesionalei planteatutako zalantzak asko izan dira azkenengo hilabeteotan, eta jabe horietako askok prezioak igotzeko aprobetxatu dute, aurrerago agian ezingo dutela uste baitute.
Era berean, asko dira salmentan amaitu duten etxebizitzak, azaldutako arrazoietatik kanpo, errenta ordaintzen ez duten eta etxebizitzatik atera ezin dituzten maizterrak izateko beldurra izugarri hazi delako.
Aseguruak azaldu dira
Lege berria onetsi zenetik, errentariak errenta ez ordaintzeko beldurra askotxo hazi da, eta horrek ez-ordainketako aseguruen agerpena ekarri du. Ez ordaintzeagatiko aseguruak errentatzailea ez ordaintzetik babesten du, normalean frankiziako hilabete bat izaten du eta bigarren hilabetetik aurrera errenta aurreratzen dio etxejabeari. Era berean, errentariari ordaintzeke dituen alokairuak eskatuko dizkio.
Horrelako aseguruak ez zaizkio ematen etxebizitza baten alokairuan interesa duen edonori. Aseguru-etxeek alokairuaren errenta maizterraren diru-sarreren % 40 baino gehiago ez izatea eskatzen dute normalean. Inmobiliaria Deuston urteak dira alokairuak ez ordaintzeko aseguruarekin lan egiten dugula, jabeari aparteko berme bat eskainiz eta, aldi berean, maizterrari alokairu on bat errazago eskuratzeko aukera emanez. Lege berria indarrean sartu zenetik, aseguru mota horiei buruzko kontsultek gora egin dute, eta gero eta kontratu gehiagotan ezartzen dira. Legez, jabeak hilabeteko fidantza gehi bi berme gehigarri eska ditzake, eta Inmobiliaria Deuston, asegurua izapidetu ondoren, hilabeteko fidantza baino ez da eskatzen, errentariak ez ordaintzeko asegurua egiteko egindako ahalegina konpentsatzeko.
Aseguru-etxeek alokairuaren errenta maizterraren diru-sarreren % 40 baino gehiago ez izatea eskatzen dute normalean
2024ko hasiera honetan ez dirudi maizterrentzat gauzak hobetzeko modukoak direnik. Legea aldatu aurretik, errentaria alderik babestuena zen eta estatuaren interbentzionismoak are gehiago babesten ditu maizterrak. Honek merkatuan izan duen eragina, ez dator bat zoritxarrez gobernuak aurreikusitakoarekin.