Global Investment Returns Yearbook azken 25 urteetan Cambridge Unibertsitateko Elroy Dimson eta London Business Schooleko Paul Marsh eta Mike Stauntonek gidatzen duten eta urtero publikatzen den ikerlana da. Akzioetan, bonoetan eta dirutan (eskudirutan) inbestitzeak XX. mendearen hasieratik gaur egunera arte sortutako errendimenduak aztertzen ditu lan honek. Bi ondorio ikertuko ditugu: merkatuetan ematen den kontzentrazioa (gehiegizkoa?) eta inbestitzaileek zergatik gogoko dituzten interes tasen jaitsierak.
Merkatuetan ematen den kontzentrazioa
Aurreko artikuluren baten erabili izan dut “Zazpi Bikainak” terminoa (magnificent seven) AEBeko merkatuen kapitalizazioaren gehiena diren zazpi enpresa teknologikoak izendatzeko (egiari zor, zazpietatik hiru dira teknologikoak: Apple, Microsoft eta Nvidia Corp. Meta platforms Inc.eta Alphabet Inc. ez dira teknologiko bezala klasifikatze eta beste biak Amazon eta Tesla dira). Zazpi hauen nagusitasuna kezkagarria da; batez ere Apple, Microsoft eta Nvidiaren kasuan. Hiruren artean 2000. urteko Internet burbuilak eztanda egin zuenean teknologikoek indizeetan zuten nagusitasuna gainditu dute egun. S&P500 indizeko 10 enpresa handienek indizearen kapitalizazioaren %32a suposatzen dute eta AEBeko akzio merkatuek mundu mailako merkatu kapitalizazioaren %62 dira nahiz eta bere ekonomiak munduko BPGaren (Barne Produktu Gordinaren) %17,8 besterik ez izan.
Applek, Microsoftek eta Nvidiak 2000. urteko Internet burbuilak eztanda egin zuenean teknologikoek indizeetan zuten nagusitasuna gainditu dute egun
Enpresa “bikain” hauek indartsuak eta errentagarriak direnik ezin da ukatu, baina gehiegizko dominazio honetan zeresan handia du adimen artifizialak enpresa “bikain” hauen etorkizuneko etekinetan jarri duen neurriz kanpoko balorazioak. Beste arrazoietako bat da inbestitzaile pasiboek (merkatuek eskainitako prezioak onartzen dituzten inbestitzaileak dira, gehiegi baloratuta edo azpibaloratu dauden akzio ezberdinak kontuan hartu barik) indize funtsetara bideratutako diru kopuru geroz eta handiagoaren eragina teknologia sektorearen “momentua” jarraituz (“momentum” faktorea). Funts pasiboak burbuila sortzaileak direla esaten da.
Aipatutako ikerlanak, estandar orokorrak kontutan hartuta, AEBeko merkatuan gehiegizko kontzentrazioa dagoenik zalantzan jartzen du. Merkatu nagusienen artean Japoniakoa da enpresa handienetan AEBekoa baino kontzentrazio gutxiagoa duen bakarra. AEBko kontzentrazioa ekiditzekotan Japoniara bideratu beharko litzateke dirua. Adibidez Italiako FTSE Mib indize nagusian enpresa handienek indizearen %72,8a suposatzen dute (Unicredit SpA %11,04a da); Frantziako CAC 40 indizean dirua jarriz %11,67 LVMH Moet Hennessy Louis Vuitton luxuzko artikuluen enpresa erraldoian jarriko litzateke.
Herrialdez herrialdeko kontzentrazioaz aparte mundu osoko merkatua kontutan hartuta, esanguratsua da AEBko merkatuen zati puzka; munduko merkatu kapitalizazioaren %61 da. (1960tik merkatu zati handiena eta kontzentratuena)
Kontzentrazioa berez txarra al da? Ez, baina honek ekonomia desorekatu bateranzko joera suposatzen du. Orokorrean herriak (indibidualki hartuta), batez ere garapen bidean dauden ekonomiak, industria bategatik (edo bi) gidatuak izan dira. AEBen duela 125 urte, garapen bidean zegoen ekonomia zenean, burdinbideen industriak gaur egun teknologikoek duten nagusitasuna gainditzen zuen. Garapena sektore baten menpe izatea ez da larria, baina bai kezkagarria. Inbestitzaileen ikuspuntutik, kontzentrazio handia duten erreferentziazko indizeek (benchmark) arazo bat dute: hauen emaitzak gainditzea zaila dela, beraz, inbertsio sorta orekatu eta dibertsifikatua izateak erreferentziazko indize hauek izan lezaken igoerarekiko murrizketa onartzea suposatzen du.
Zergatik inbestitzaileek hain gogoko dituzte interes tasen murrizketak?
Interes tasen jaitsierek benetako garrantzia al dute inbestitzaileentzat? Ikerketa honen arabera, inflazio baxuko urteak bonuentzat onak dira batez ere; akzioentzat ere ez dira txarrak. Inflazio altuko urteak ostera txarrak dira…batez ere bonuentzat.
Inflazioak ez du ingurune isolatuan jokatzen; gehienetan interes tasen igoera dakar. Interes tasak soilik kontutan hartuz, tasa baxuek bai akzioetan eta bai bonuetan etekinak hobetzen dituzte, baina jaitsiera hauek ekonomia txarto doanean ematen direnez gero, tasen jaitsieren ondorioz, akzioen susperraldia ez da beti betetzen den emaitza.
Ikerketa honen helburua interes tasen bilakaeraren noranzkoa aldatzen deneko ondorioak aztertzea den heinean (ez momentu honetan ematen ari den ustezko noranzko aldaketa baten ondorioak), emaitzek adierazten dute bai akzioen eta bai bonuen etekinak interes tasen murrizketa egoeretan hobeak direla interesen igoeretakoan baino.
Emaitzek adierazten dute bai akzioen eta bai bonuen etekinak interes tasen murrizketa egoeretan hobeak direla interesen igoeretakoan baino
Aktibo ezberdinen arriskua kontutan hartuta (Sharpe ratioa: errendimendua aktibo bakoitzaren aldakortasunagaitik zatitua) tasen murrizketen eragina emaitzetan oraindik handiagoa da. Bonuentzat, tasen igoera erregimenean, sharpe ratioa negatiboa da.
Egileek ere, interes tasen igoera zikloetan ematen diren emaitza apalak zer neurritan gaixotasunaren (inflazioaren) edo sendaketaren (ratioen igoeraren) ondorio diren argi ez dutela onartzen dute.