Akzio bat eskuratzean bi etekin mota espero dira: jarduera ekonomikotik datozen mozkinak; banatzen badira dibidenduak dira eta banatzen ez badira berrinbertitu edo erreserbetan metatzen dira, eta honek enpresaren balioa handitu egiten du. Beste etekin mota merkatuan momentu batean erosi den akzioa etorkizunean garestiago saltzetik espero dena da.
David Blitzek, Robeco Quant-en (faktoreetan oinarritutako inbertsioa sustatzen duen ikertzaile taldea) buru den ikertzaileak, bere azterlanean akzioen errendimendua bi osagaietan banatzen ditu: alde batetik, mozkinetatik datozenak (dibidenduak eta mozkinak handitzeak; “fundamentalak” deiturikoak) eta beste aldetik, sentimenduengandik eratorriak (merkatuak ezarritako balioa prezioaren bitartez). MSCI indizeak hartu (mundu mailan merkatu inportanteenek duten bilakaera islatzen dituzten indizeak), indizeek azken hamar urteetan izan duten errendimendua urtekatu eta errendimendu horrek Blitzek proposatutako hiru osagaietan disekzionatuz pista batzuk ematen ditu zergatik munduko beste herrialdetako merkatuek AEBeko merkatuekiko atzera gelditzen ari diren ulertzeko. Azken hamarkada osoa hartuz sortu duten grafikoa:
Blitzen ikerketatik eratorritako ondorioak hauek dira:
1.- AEBeko kapitalizazio txikiko eta hegazkortasun apaleko akzioek mozkin hazkunde handia erdietsi dute baina merkatu balorazio motela izan dute.
2.- Berdin gertatu da Europan non kapitalizazio txikiko akzioen multiploak uzkurtu egin diren nahiz eta euren mozkinak AEBeko akzio antzekoak baino arinago hazi.
3.- Sortzen ari diren merkatuetako akzioek (SM edo emergenteak) azken hamarkadako epe luzean izan dituzten emaitzak etsigarriak dira batez ere euren mozkinak ez direlako hazi. Ostera, merkatu balorazioaren (bigarren osagaia) gorakada polita izan da (Txinarena eta Hego Amerikarena izan ezik). Taiwanek eta Indiak mozkin hazkunde indartsuak izan dituzte baina ez da nahikoa Txinak, Koreak eta EMEAK izan duten errendimendu txikia balaztatzeko.
Beraz, kapitalizazio txikiko eta hegazkortasun apaleko akzioen arazoa inbestitzaileen balorazio eza da. Bestalde, merkatu emergenteetako enpresek euren errendimenduei buelta eman behar dietela ondorioztatzen da.
4.- Europak (bai kapitalizazio txikiko bai handiko akzioek) orokorrean, Japonia bezala, mozkin hazkunde apala izan du eta balorazio etsigarriak. Emaitza honek harrigarria egiten du momentu honetan Europako akzioen gorakada (are gehiago kontutan hartuz kontinentea jasaten ari den ezegonkortasun politikoa). Zein da berpizte honen arrazoia? Longview Economicsen ustez, Errusia eta Ukrainaren arteko guda amaieraren aurreikuspenak Europako akzioak gorantz bultzatu ditu; gertatuz gero, gas hodiak zabaldu eta energiaren prezioa jaitsiko litzateke eta Europako Banku Zentralari interes tasak jaisteko bidea erraztuko lioke.
“Rally” honek iraun dezake?
Badirudi erantzuna gako diren “makro” gaietan dagoela. Alde batetik, AEBeko ekonomiaren luzerako hazkunde joeraren barruan zerbait hoztu da. Beste aldetik, EBZren malgutze politikari erantzuten hasia da eurogunea. Longview Economicseko grafiko honek M1 diru eskaintza handitzeak gehienetan BPGaren hazkundea ekartzen duela eta momentu honetan Europan susperraldia ematen ari dela erakusten du.
(M1: ekonomia batean mugimenduan dauden diru fisiko, txanpon, berehala erabilgarriak diren gordailu, bidai-txeke eta bestelako aldagarriak diren gordailuak osatzen dute)
CAPEa
Zer da CAPEa? (Ingelesez Cyclically Adjusted Price Earnings multiple ratio). Akzioak epe luzera baloratzeko neurria da. Neurri horrek enpresa baten akzioaren prezioa eta enpresa horrek akzioko lortu dituen mozkinak erlazionatzen ditu. Zenbat eta CAPE balioa txikiagoa izan orduan eta merkeagoa da akzioa; CAPE altuak ostera akzio horren truke gehiago ordaintzen dela adierazten du. Shillerdata.comek S&P500 indizearen CAPE datuak hilero eguneratu eta argitaratu egiten ditu. Ondorengo grafiko hau gaurkotua da eta hamar urtetarako interes tasen bilakaera ere irudikatzen du.
Adierazgarria da egundo CAPE ratioa 1929koa (finantza crasha gertatu zen urtea) baino altuagoa dela nahiz eta gaurko interes tasak ordukoak baino altuagoak izan. Ondorioztatu daiteke akzioak garestiegi daudela eta hobe litzatekeela merkatuetatik at egotea arriskua handia delako. Horrela balitz, eta CAPE neurria jarraituz, azken hamabost urteetan ez zitzatekeen AEBeko merkatuetan akziorik egongo, garesti leudekeelako. Baina, errealitateak kontrakoa erakusten du: egon behar zela. CAPEak merkatuak egoki baloratzeko balio ez duenaren iritzien aurrean, ratio honen aldekoek aldaketa bat egin dute neurtzeko eran eta indizeen azken hamar urteetako mozkinen batezbestekoa izendatzaile bezala hartu beharrean, adierazlea osatzen duten enpresa bakoitzaren etekinen batezbestekoak hartu dituzte. Ondorengo grafiko hau lortu dute:
Emaitza ezberdinaren arrazoia: indizeetan sartzen diren enpresa berriak (aurrekoak ordezkatuz) jadanik etekin batzuk dituzte eta beraz neurtutako CAPEa ez da hain altua. Grafiko honen arabera, momentu honetan AEBeko merkatuak ez daude merke baina prezioa ez da muturrekoa.