Gaur egungo finantza-egoera konplexuan, erretiro segurua bermatzea gero eta kezka handiagoa da pertsona askorentzat. Pentsio publikoen iraunkortasunari eta ziurgabetasun ekonomikoari buruzko kezkek erretirorako aurrezteko aukeren bilaketa areagotzea ekarri dute. Testuinguru horretan, Borondatezko Gizarte Aurreikuspeneko Erakundeak (BGAE) aukera erakargarri gisa agertu dira erretiroaren plangintzaren panoraman.
BGAEak Euskal Autonomia Erkidegoan jarduten duen finantza-erakunde mota bat dira, eta haien helburu nagusia da kideei erretirorako epe luzerako aurrezki-irtenbide bat ematea. Gainbegiratzea eta kontrola Eusko Jaurlaritzari dagokio, eta ez Estatuko Administrazioari, Eusko Jaurlaritzak eta foru aldundiek duten finantza- eta zerga-autonomiari esker. BGAEek ez dute irabazi-asmorik, nortasun juridikoa izateaz gain, eta erakundeko kideak bazkideak dira.
Malgutasuna ekarpenetan
Pentsio-planen antzera funtzionatzen duten arren, BGAEek berezitasun esanguratsu batzuk dituzte. Besteak beste, malgutasun handiagoa eskaintzen dute ekarpenei dagokienez. Bazkideek erabaki dezakete zenbat eta noiz eman, eta, horri esker, aurrezteko estrategia beren behar finantzario eta pertsonaletara egokitu dezakete. Ekarpen pertsonalak kengarriak izango dira PFEZren zerga-oinarri orokorretik, urteko 5.000 euroko muga orokorrarekin. Horri gehitu behar zaio enpresak urtean 8.000 euroko ekarpen kengarria egiten duela. Hori esanda, azpimarratu behar da, bi ekarpenek 13.000 euro osatzen dituzten arren, baterako ekarpen kengarriak urteko 12.000 eurokoak direla. Aitzitik, Espainiar estatuan, araudi berriarekin, PFEZko gehieneko ekarpen kengarria 1.500 eurokoa izango da urteko. Bestalde, aurreztaileak urtean beste 8.500 euro gehitu ahal izango ditu, betiere gehikuntza hori enpresa-ekarpenetatik badator.
BGAEetan bazkideek erabaki dezakete zenbat eta noiz eman, eta, horri esker, aurrezteko estrategia beren behar finantzario eta pertsonaletara egokitu dezakete
Erretiroa hartzeko eta BGAE batean aurreztutako dirua berreskuratzeko unea iristen denean, aurrezkiek laneko etekin gisa ordaintzen dituzte zergak, eta une horretan indarrean dagoen PFEZaren zerga-eskalari lotuta daude. Era berean, lurralde erkidegoko pentsio-planetan, erreskateek ere laneko etekin gisa ordaintzen dituzte zergak, baina zerga-araudi orokorraren arabera ordaintzen dira. BGAEa erreskatatzeko hiru modu daude: kapital moduan, errenta moduan edo bitarikoan. Aurreztaileak kapital gisa jasotzen badu, behin bakarrik, lehen pertzepzioan %40ko murrizketa izango du. Aldiz, errenta gisa jasotzen badu, bere zenbatekoaren %100ean txertatzen dira zerga-oinarri orokorrean. Azkenik, modu mistoan jasotzen badira, %40ko ehuneko murriztailea kapital moduan egindako kobrantzari bakarrik aplikatuko zaio, eta errenta motaren %100ari.
Errentagarritasunaren desabantaila
Esan dugun bezala, pentsioak ordaintzen dituzten BGAEen helburua da aldizkako errenta gisa jasotzen den Gizarte Segurantzako pentsio publikoa osatzea (14 ordainsari urtean). Horregatik erabil daiteke BGAEaren zenbatekoa honako kasu hauetan: erretiroa, baliaezintasun iraunkorra, heriotza, gaixotasun larria edo iraupen luzeko langabezia. Ezaugarri bakar gisa, banakako eta elkartutako BGAEetan, oro har, eskubide ekonomikoak berreskura daitezke hamargarren urtetik aurrera, BGAE batean lehen ekarpena egiten denetik zenbatzen hasita.
BGAEek aukera ematen dute funtsak hainbat erakunderen artean eskualdatzeko, inbertsio motakoak zein kudeatzaileak izan, berehalako tributaziorik sortu gabe, eta horrek erraztu egiten du aurrezki-zorroaren kudeaketa. Horrez gain, ez da inolako komisiorik edo mantentze-lanik ordaintzen.
Fiskalitate mesedegarriaren, ekarpenen malgutasunaren eta transferentziak egiteko aukeraren bidez, BGAEek tresna baliotsua eskaintzen die zergadunei erretiroan etorkizun finantzario egonkorra ziurtatzeko
BGAEek pentsio-planekin partekatzen duten desabantaila esanguratsu bat errentagarritasunarekin lotuta dago, aurrezteko eta inbertitzeko beste produktu batzuekin alderatuta. Desabantaila hori pentsio-planak eta BGAEak tradizioz merkaturatzeko moduan oinarritzen da, produktu horien berezko errealitatean baino gehiago. BGAEen kritikoen argudio ohikoenetako bat errentagarritasun mugatua da. Eta egia da historikoki produktu horiek itzulkin txiki samarrak izan dituztela, urteko %3-7 ingurukoak.
Laburbilduz, Borondatezko Gizarte Aurreikuspeneko Erakundeen (BGAE) ezaugarriak eta lurralde erkideko pentsio-planekin duten harremana xehetasunez aztertu ondoren, esan dezakegu BGAEak alternatiba sendoa eta erakargarria direla erretiroa planifikatzeko. Fiskalitate mesedegarriaren, ekarpenen malgutasunaren eta transferentziak egiteko aukeraren bidez, BGAEek tresna baliotsua eskaintzen die zergadunei erretiroan etorkizun finantzario egonkorra ziurtatzeko. Nahiz eta funtsezkoa den gogoraraztea erabaki finantzarioak egoera pertsonaletara eta banakako jomugetara egokitu behar direla, BGAEak aukera garrantzitsutzat jotzen dira erretiro-plan sendo bat diseinatzean eta etorkizun ekonomiko oparoagoa ziurtatzean. Azken batean, bizitzaren etapa horretako plangintza egokiak lasaitasuna eta finantza-segurtasuna eman ditzake urrezko urteetan, eta BGAEak tresna baliotsuak dira helburu hori lortzeko. Azkenik, garrantzitsua da azpimarratzea Euskal Autonomia Erkidegoak, Ekonomia Itunari esker, zerga- eta finantza-autonomia duela, bere lurraldeko premia eta eskari espezifikoetara egokitutako finantza-produktuak garatzeko aukera ematen diona.