Aspaldiko kontuak zirela uste genuen, baina Crédit Suisserekin gertatu denak lehen lerrora ekarri ditu berriz ere bankuen erreskateak. 2008ko finantza krisiak gogor astindu zituen Espainiar estatuko finantza erakundeak. Kaudimen eta likidezia arazoak behartuta hainbat aurrezki-kutxa eta bankuk berregituratze-prozesu sakonei egin behar izan zieten aurre, eta historia luzea zuten hainbat erakunde desagertu ziren.
Gaztela Mantxako CCM izan zen erreskatatu zuten lehen aurrezki kutxa, 2011an. Hurrengo urteetan askoz gehiago izan ziren FROB Bankuen Moldaketa Ordenaturako Funtsaren bitartez estatuak esku hartutako erakundeak. Espainiak 58.000 milioi euro txertatu zituen banku sisteman, FROBek emandako datuen arabera. Horretarako, European Stabilty Mechanism (Egonkortze Mekanismo Europarra) tresnaren bidez 43.000 milioi euro eskatu behar izan zizkion Europari. Hasiera batean Mariano Rajoyk gidatzen zuen gobernuak erreskateak hiritarrentzat kosturik izango ez zuela esan bazuen ere, faktura 52.000 milioikoa da gaur egun.
Irizpide adosturako mekanismoaren sorrera
Espainia ez zen izan bezeroen gordailuak bermatzeko erreskatea eskatu zuen Europako estatu bakarra. 2008ko finantza krisiaren aztarnak zulo handia suposatu zuen administrazio publikoentzat, eta halakorik berriro ez gertatzeko araudia zorroztu zuen Europako erakundeek. 2014ean indarrean sartu zen Europako banku-batasunak bankuen porrotak kudeatzeko arau berria ekarri zuen. Hala, EBM Ebazpen Mekanismo Bakarra eratu zen, porrot egoeran dauden bankuen aferan irizpide komuna adostu eta, horrela, finantza-sektorearen egonkortasuna handitzeko asmoz.
Mekanismo horrek finantza erakundeei kapital eta kaudimen betekizun berriak ezarri zizkien MREL Minimum Required Eligible Liabilities (Eskatutako Gutxieneko Pasibo Onargarriak) ratioaren bidez. Porrot egoera baten aurrean bankuaren akzioak eta bonuak erosi dituzten inbertitzaileek erreskatea ordaintzea du helburu mekanismoak.
Mekanismo horrek finantza erakundeei kapital eta kaudimen betekizun berriak ezarri zizkien [...]. Porrot egoera baten aurrean bankuaren akzioak eta bonuak erosi dituzten inbertitzaileek erreskatea ordaintzea du helburu mekanismoak
Horretarako hiru mailaz osatutako hurrenkera bat ezarri zuen. Lehenik eta behin, finantza erakundearen kapitala eta, hala badagokio, aurreko urteetako mozkinen bitartez eratutako erreserbak erabiliko dira. Maila honi CET1 deritzo. Hurrenkeraren bigarren maila Tier1 kapital gehigarriak daude, CoCo edo bonu kontingente bihurgarriek osatzen dutena. Aktibo horiek zor mota batzuk dira, akzio bihurtzen direnak bankuen kalitate goreneko kapitalaren ratioa (CET1) kopuru jakin batetik jaisten bada. Horien ostean, hirugarren mailan, menpeko bonuak daude. Banco Popularrena izan da Espainiar estatuan egindako azken erreskatea, 2017an, eta akzioak eta zor aktiboak zituzten inbertitzaileek bere inbertsioa galdu zuten. Gerora Banco Santaderri saldu zioten bankua euro baten truke.
Irizpide desberdina Crédit Suissen
Europak onartutako bankuen erreskaterako araudia bat dator nazioartean orokorki onartutako irizpidearekin. Duela bi aste Crédit Suisse bankuaren porrot egoeraren kudeaketan, baina, Suitzako agintariek ez zuten irizpideari men egin eta CoCo bonu kontingente bihurgarriak erabili zituzten lehenbizi erreskateari aurre egiteko.
Asteburu batean adostu zuten erreskatea, asteleheneko burtsa merkatuak ireki orduko egonkortasun mezua zabaltzeko. Igandean bertan UBSk Crédit Suisse erosi zuela iragarri, eta eragiketaren xehetasunak azaldu zituzten. Porrot egindako bankuaren akziodunek 3.000 milioi euro baino gehiago jasoko zituzten, bi egun lehenago burtsan zuen 8.000 milioi euroko balioa baino nabarmen gutxiago. CoCo edo arrisku handieneko bonuen edukitzaileak, aldiz, ez zuten zentimo bakar bat ere ez zuten ikusi. Konponbidea azkar hartze aldera Suitzako agintariek ohiko hurrenkera-ordena alde batera utzi zuten.
Porrot egindako bankuaren akziodunek 3.000 milioi euro baino gehiago jasoko zituzten[...]. CoCo edo arrisku handieneko bonuen edukitzaileak, aldiz, ez zuten zentimo bakar bat ere ez zuten ikusi
Inbertsioa galdu duten bonuen edukitzaileen artean nazioarteko bi finantza etxe oso ezagun daude, Pacific Investment Management Co. (Pimco) eta Invesco, Crédit Suissen CoCoen edukitzaile nagusiak izanik. Bloombergek emandako datuen arabera, Pimcok 807 milioi zituen eta Invescok 370 milioi. Bonu horien zenbateko osoa 16.200 milioi dolarretakoa zen, eta litekeena da inbertitzaile askok auzitegietara jotzea. Aferak ibilbide luzea izatea estimatzen da. Gaur-gaurkoz inbertsio-funts nagusien abokatu-etxeek auzibidean hasteko asmoa adierazi dute, bai Suitzako agintarien, bai UBSren aurka eginez.
CoCoen merkatua sutan
Crédit Suissen gertatutakoak izua zabaldu du CoCoen merkatuetan beste estatu batzuek Suitzako agintariek abiatutako ildo bera jarraituko ote duten kezkatuta. Bonu kontingente bihurgarriak errenta finkoko oso aktibo ezagunak dira. Hala, 2023an Europako bankuek 6.200 milioi euro baino gehiago jaulki dute CoCoen bidez, 2022 osoan baino gehiago. Bestelako bonu batzuekin alderatuta betiko jaulkitako bonuak dira, mugaegunik gabe, eta haien erosleari errendimendua eskaintzen diote.
CoCoek badute, ordea, ezaugarri juridiko garrantzitsu bat: jaulkitzailea kapital-maila jakin batetik jaisten bada, akzio bihurtzen dira. Horregatik deitzen zaie jaulkipen hibrido. Ondo bidean inbertitzaileek kupoi bat jasoko dute, edozein bonu-edukitzailek bezala. Porrota bezalako muturreko egoeretan, CoCoek inbertitzailearentzat erabateko galera ekar dezakete.
CoCoek badute, ordea, ezaugarri juridiko garrantzitsu bat: jaulkitzailea kapital-maila jakin batetik jaisten bada, akzio bihurtzen dira. Horregatik deitzen zaie jaulkipen hibrido
Aktibo horiek ohiko bonuek baino errentagarritasun altuagoa ematen dute, eta onarpen handia dute inbertsio-funts eta, oro har, inbertitzaileen artean. Hainbat estimazioen arabera, egun zirkulazioan ari diren CoCoen bolumena 150.000 milioi euro ingurukoa da. Suitzan gertatutakoak, berriz, dantzan jarri zituen merkatuak, aktibo horien prezioak hondoratuz eta hegazkortasuna handituz. Crédit Suisseren salmenta ezagutu, eta hurrengo egunean zirkulazioan zeuden Europako bankuen CoCoen kotizazioek % 7tik gorako galerak izan zituzten.
EBZk merkatuak lasaitu nahian
Ziztu bizian hedatzen ari zen izua kontrolatu nahian, Europako hiru erakunde ikuskatzaile nagusiek lasaitasunerako deia egin zuten astelehenean bertan. Europako Banku Zentrala, Europako Banku Agintaritza eta Ebazpen Mekanismo Bakarraren baitan eratutako Ebazpen Batzorde Bakarrak agiri bateratua kaleratu zuten Europako bankuen sektorea erresistentea dela aldarrikatuz.
Merkatuak baretze aldera, bigarren mezu bat ere zabaldu zuten: 2008ko finantza-krisiaren ondorioz onartutako ebazpen mekanismoak argi ezartzen du arazoak dituzten bankuetako akziodunak eta hartzekodunak direla galerak jasango dituztenak, hurrenkera horretan. Hortaz kapital arrunteko tresnak —akzioak— dira galerak xurgatzen lehenak, eta erabat erabili ondoren bakarrik erabiliko dira CoCoak. Ikuskatzaileek nabarmendu nahi izan zuten irizpide hori sistematikoki aplikatu dela aurreko auzietan, eta hurrengoetan hala izango dela.