Haztea deserosoa denean

Hazten ari den edozein enpresa ez da heldutzen ari. Eta ari den lider orok ez du pentsatzen. Krisiak ez dira kudeaketa-akatsak: etapa saihestezinak dira, eta bestelako begirada eskatzen dute. Filosofikoagoa. Motelago. Ausartagoa.

Hazkundea lerro zuzen gisa irudikatzea gustatzen zaigu, fakturazioz, ekipo handiagoez eta merkatu berriez egindako goranzko kurba gisa. Baina askotan, hazkunde errealak —benetan eraldatzen duenak — ez du zaratarik egiten. Barnekoa da, deserosoa, eta powerpointetan (edo orain, TikToken) jasotzen ez diren momentuetatik igarotzen dira: zalantzak, eztabaidak, krisia.

Familia-enpresaren munduan, krisi horiek kutsu berezia dute. Ez dira antolakuntzakoak bakarrik, emozionalak dira. Nork agintzen du? Nork uzten dio agintzeari? Nola egingo dugu gu nor ginen traizionatu gabe, baina izan ginenean harrapatuta geratu gabe?

"Krisiak ez dira kudeaketa-akatsak: beste begirada bat eskatzen duten etapa saihestezinak dira"

Eta hor jartzen da proban lidergoa —benetakoa—. Ez gehiago egiteko gaitasunean, gelditzeko gaitasunean baizik. Entzutekoa. Filosofo batek bezala pentsatzekoa, eta lorezain batek bezala jokatzekoa: denborarekin, begirada luzearekin, errespetuz.

Greinerren ereduak faseez eta krisiaz hitz egiten digu, baina ez du esaten fase bakoitzak liderraren ezaugarri desberdinak eskatzen dituenik. Eta ez gaude beti prest pausoa emateko; ez da ez dakigulako, baizik eta ez dugulako pentsatzen nahi dugun norabide zuzenean ari ote garen.

Agian horretarako unea da, geure buruari galdetzekoa: zein da bizi dugun krisia... eta gure zer bertsio eskatzen du?

hazten ari den enpresa krisitik igarotzen da. Larry Greinerrek fasetan deskribatu zituen, akademikoak diruditen izenekin (lidergo-krisia, autonomia-krisia, kontrol-krisia...), baina, behin barruan, elkarrizketa zailak, emozioak eta hezurra ukitzen duten erabakiak dituzte.

Lidergo-krisia iristen da, adibidez, sortzaileak jada gauza guztietan egoterik ez duenean. Enpresa sorrarazi zuen senak gauzak beste batzuen esku uzteko beharra aurkitzen duenean. Eta gauzak beste batzuen esku ustea ez da lana banatzea bakarrik. Konfiantza izatea da, lekua uztea eta, batzuetan, txiki bihurtzea, beste batzuk haz daitezen. Ekintza erabat heldua da.

Autonomiaren krisia iristen da taldeek, pixka bat ahaldunduta, jarduteko askatasuna eskatzen dutenean... baina iparra galdu gabe. Eta kontrolarena, dena hain konplexua bihurtzen denean, ezen arauak jarri behar diren, baina ekimena ito gabe. Fase bakoitza egituraren eta askatasunaren, egitearen eta pentsatzearen, haztearen eta eustearen artean tentuz jokatzea da

"Eskuordetzea konfiantza izatea da, lekua uztea eta, batzuetan, txiki bihurtzea, beste batzuk haz daitezen"

Baina bada zerbait ereduak ez duena esaten: enpresa guztiak ez direla horretatik guztitik modu berean igarotzen. Eta aldea, askotan, lidergo mota dela.

Lider batzuek, krisialdiak iristen direnean, korrika egiten dute. Gehiago egiten dute, gehiago biltzen dute, gehiago jarduten dute. Baina badira zerbait bitxi eta ahaltsua egiten dutenak ere: gelditu egiten dira. Pentsatzen gelditzen dira. Ez beldurragatik, arduragatik baizik. Loratzen ez denean landarea erauzten ez duen lorezainak bezala, sustraiak aztertzen ditu. Lidergo hori ez da agerikoena. Ez du oihurik egiten. Baina taldeak, negozioak eta familiak salbatzen dituena da.

Filosofo batek bezala pentsatzeak esan nahi du begien bistakoa zalantzan jartzea. Esan nahi du betiko esaldiak ontzat ez ematea: "beti horrela egin dugu", "hori ezin da ukitu", "iritsiko gara". Denak korrika egitera bultzatzen duenean gelditzea esan nahi du. Gutxiago egin, baina hobeto egin.

Eta familia-enpresa batean, are beharrezkoagoa da hori. Izan ere, krisiak ez dira organigramekin bakarrik konpontzen. Gogoa, emozioak, esan gabeko istorioak irakurri behar dira. Pentsatzen eta sentitzen duen lidergoa behar da. Enpresa etorkizunera eraman nahi izateaz gain, gaur galdera deserosoak egitera ausartzen dena.

Familia-enpresa batean dena ez delako esaten. Isilune batzuek hitzek baino pisu handiagoa dute. Tentsioak isiltzen dira ez zauritzeko, jarrerak pasatzen uzten dira "ezagutzen dugulako", beste inori onartuko ez litzaiokeena baimentzen da... familia delako bakarrik. Gaur egungo erabakiak baldintzatzen dituzten duela hamarkada batzuetako istorioak daude. Leialtasuna eta mendetasuna nahasten dira, babes-kontrola mozorrotzen da eta desadostasuna desleialtasun gisa etiketatzen da. Horrek guztiak lur zingiratsu bat sortzen du, non asko kostatzen baita pertsonala dena eta profesionala dena bereiztea, eta non askotan lotura lehia baino gehiago saritzen den.

Baina dinamika horiek, oso gizatiarrak izan arren, hazkundea geldiaraz dezakete. Eta ez enpresarena bakarrik, baita enpresa osatzen duten pertsonena ere. Horregatik, testuinguru horretan, lidergoak beste sentsibilitate bat eskatzen du: azaltzen ez dena irakurtzen jakin behar da, begiradak ulertzen, uko egiteak sumatzen. Eta mahai gainean jartzeko adorea —eta maitasuna— izatea eskatzen du. Adeitasunez, baina baita erabakitasunez ere. Izan ere, familiak bere buruari zintzoki begiratu ahal dionean bakarrik egin dezake aurrera enpresak heldutasunez.

"Familiak bere buruari zintzotasunez begiratu ahal dionean bakarrik egin dezake aurrera enpresak heldutasunez"

Egin beharreko galdera batzuk (krisiak guregatik egin aurretik)

• Zein da bizitzen ari garen benetako krisia? Antolakuntzakoa da... ala konfiantzazkoa da?
• Eskuordetzen ari naiz edo erantzukizunak banatzen?
• Pentsatzeko guneak zabaltzen ari gara ala agenda betetzen?
• Zer ideiek ez digute balio eta joaten utzi beharko genituzke, errespetua ematen badigute ere?
• Batzuek diote gidatzea haztea dela. Baina, agian, gidatzea da, lehenik, noiz gelditu behar den irakurtzen jakitea. Noiz aldatu behar den larruazala. Noiz pentsatu behar den.

Krisiak ez dira amaiera. Dei bat dira. Etapa batetik bestera igarotzeko gonbidapena. Baina enpresa guztiak ez dira horretatik pasatzen. Eta lider guztiak ez dira ausartzen. Hazkunde zailena ikusten ez dena dela ulertzen dutenak bakarrik. Barrukoa.

Artikulu hau VIA Empresa hedabiderako idatzi da, eta bertatik itzuli eta egokitu da.