Maitatzeko astirik gabe geratu gara. Eraiki ditugun bizitza "super konpleto" hauetan, gure egunerokoaren antolaketa sisteman gero eta finago aritu behar gara, lanordu asko, senide batzuk, kirola, aisialdia, formakuntza berriak, kultura eta natura pixka bat (begiratoki batean edo itsasoaren aurrean bi minutuz arnasa hartzea behintzat) uztartzeko... maitatzeko astirik gabe geratu gara.
Elkarrizketa geldoei bide emateko astirik gabe, etxez aldatzen ari den lagunari laguntzeko edo gure amari hainbeste ilusio sortzen zion eta azkenekotan den antzezlan hura ikustera berarekin joateko denborarik gabe. Nahi dugun pertsonarekin sofan alferra egiteko astirik gabe geratu gara, entzefalograma laua izan gabe, dena eman dugulako eguneko gainerako 23 orduetan. Edo astirik gabe jende berria ezagutzeko eta aurpegian irribarre tonto bat marrazteko. Ligatzeko aplikazio horiek, hain zuzen ere, denborarik ezari aurre egiteko balio dute... baina noski, eskaintzen dutenari ezin zaio maitasuna deitu.
Agian norbaitek irakurriko du testu hau eta ahoberoa eta desantolatua naizela usteko du, denbora badagoela, noski. Eta, agian ez doa desbideratuta. Baina ez naiz nire kasu pertsonalaz ari, gero eta indibidualistagoa den gizarte batetaz baizik, non askatasuna erantzukizunaren aurretik doan. Gizarte likidoa, lotura ahulagoak dituena, familiari hain lotuta ez dagoena, konpromisoari beldur diona, adineko jendeari bizkarra ematen diona eta, zoritxarrez, azken hamar urteetan etengabe hazi den suizidioen tasa duena.
Aurrekoan, Woman Evolution Barcelona kongresuan, Amanda Rodríguez psikiatrarekin izan nintzen, Siente lo que comes liburuaren egilearekin, zeinak gure garunaren, digestio-aparatuaren eta emozioen artean dagoen loturaz hitz egiten zuen. Lehenik eta behin, hiru elementu horien eta gure egunerokotasunaren adibide oso praktikoen arteko lotura defendatzen zuen: "Maiteminduta gaudenean, tximeletak sentitzen ditugu urdailean, urduri gaudenean, korapilo bat sentitzen dugu, estresatuta gaudenean, batzuek beherakoa dute...". Ez da ezer berria: pentsatzen dugunak eta sentitzen dugunak eragin zuzena du gure osasunean. Edo bestela esanda: pentsatzen eta sentitzen duguna gara. Eta buelta bat gehiago: gorputzarekin sentitzen dugu.
"Gaur egun produktibitatea ardatz duen pentsamolde horrek kalte larria egin dio harremanen denborari"
Izan ere, psikiatrak buruko gaixotasunen eta depresioen barne dauden mekanismo guztiak aztertzen zituen bere saioan (biztanleriaren % 25ek bere bizitzako uneren batean jasango du, OME Osasunaren Mundu Erakundearen arabera): mikrobiotasuna, immunitate sistema, hestearen iragazkortasuna, botikak, dieta... eta -hots- estresa eta harreman-eredua. Azken bi horietan gelditu nahi dut, gure esku daudenetan, eta hausnarketa bat egin, eramaten ari garen bizimoduari buruz eta, batez ere, hasieran aipatzen nituen gure jardunaldien antolaketa-sistema horietan gure harremanak non kokatzen ari garen jakiteko.
"Harreman estu eta sakonak falta zaizkigu". Hala salatu zuen Amanda Rodriguezek. Irmo. Hitzez hitz esan zuen buruko osasuna eta osasun fisikoa izateko ez dela nahikoa dieta zaintzea, ariketa fisikoa egitea eta ondo lo egitea, "bizitzaz elikatu" behar garela, hau da, "gu eta gure ingurunea zaintzea". Gure burua zaintzeak besteak zaintzearekin ere badu zerikusia, gure ingurua -eta batez ere maite ditugunak- ondo egotearekin. Eta, beharbada, gaur egun produktibitatea ardatz duen pentsamolde horrek kalte larria egin dio harremanen denborari, zainketen krisia eraginez.
Oso emankorrak, autonomoak eta buruaskiak izan arren, ezin dugu bakarrik bizi. Besteen beharra dugu. Azken aipua lapurtu diot Rodriguezi: "Autonomoak gara, baina besteen menpekoak". Eta horrek ez gaitu ahulago egiten. Aitzitik, gure gizarte eta ingurumenera konektatuta bizi garela ulertzeak gaitasun eta indar handiagoa eman diezaguke, baita zoriontsuagoak egin ere.
Robert Waldingerren eta Marc Schulzen Una buena vida liburuak antzeko zerbait ondorioztatzen du. Harvardeko Unibertsitateak bere historiako urte askotan ehunka pertsonari egindako ikerketa baten emaitza da liburua, galdera bati erantzuteko: zerk egiten gaitu zoriontsu? Liburuaren ondorioa –barkatu spoilerra– gure zorionean eragin handiena duten faktoreak ez direla osasuna eta arrakasta profesionala da, ez dela zenbat irabazten dugun, ez eta non bizi garen ere, ditugun harreman pertsonalak dira. Harreman horien kalitatea. Hori bai, orain denbora atera beharko dugu elkar maitatzeko.