Mubilen egoitza berriaren lanak abiaraziko dituzte gaur. Zubietan (Donostian, Gipuzkoan) kokatuko da, baina 2023ra arte itxaron beharko da behin betiko emaitza ikusteko. Bitartean, berriz, buru-belarri ari dira lanean mugikortasun berriaren zentroko behin-behineko egoitzan, Tolosan. Han jaso du EnpresaBIDEA Ane Insausti Altuna Mubileko zuzendari orokorrak. Mugikortasun berriaren nondik norakoak, sektorearen egoera, eta zentroak horretan guztietan bete dezakeen rola izan ditu hizpide.
Mugikortasun Berriaren zentroa da Mubil. Baina zer da zehazki mugikortasun berria?
Mugikortasun berria esatean, horren tendentziak zeintzuk diren esaten dugu. Ezagunena, segur aski, elektrifikazioa da, ibilgailu guztien elektrifikazioa. Beste tendentzia garbia da konektibitatea, hau da, autoak geroz eta konektatuagoak daude, bai euren artean, bai azpiegituretara, bai etxeetara. Hirugarrena, ibilgailu autonomoa da. Agian etorkizuneko zerbait bezala ikusten da, baina ibilgailu autonomoak maila desberdinak dauzka, eta hor ere pausoak ematen ari dira, teknologia oso aurreratua baitago. Eta azkeneko tendentzia, baina ez horregatik garrantzia gutxiagokoa, partekatua da. Horren atzetik azken batean mugitzeko modu berriak daude, zerbitizazioa mugikortasunean. Beraz, nik esango nuke lau kontzeptu horiek jasotzen dutela mugikortasun berriak zer esan nahi duen. Ingelesez, hain zuzen, CASE siglak erabiltzen dira: connected —konektatua—, autonomous —autonomoa—, shared —partekatua— eta electric —elektrikoa—.
Auto partekatuaren kontzeptuaren atzean zer dago?
Cabify, Uber eta abarri buruz ari gara, baina harago doa. Azken baten, mugitzeko modu berriez ari gara. Orain arte, 18 urte betetzen genituenean, gidabaimena ateratzen genuen eta, aukera izanez gero, autoa izaten saiatzen ginen edo gurasoei hartzen genien. Gazteak uste dut beste kontzeptu bat dutela, eta autoaren jabetza horri garrantzia gutxiago ematen diotela. Azken baten, autoa baliabide bat da puntu batetik bestera mugitzeko, eta kontua da puntu batetik bestera mugitzeko niretzat zein den modurik errazena. Argi dago desberdina dela herri txiki baten bizi bazara, eta herri handi batera joan behar baduzu egunero, kasu horretan agian autoa beharko duzulako. Baina herri handi batean bizi bazara, agian kotxea ez duzu behar ia. Bakarrik asteburuetarako, behar izan dezakezu, eta kasu horretan alokatu egin dezakezu. Beraz, mugikortasun partekatua esaten da, baina nire ustez mugitzeko modu berri bat da oro har.
"Herri handi batean bizi bazara, agian kotxea ez duzu behar ia. Bakarrik asteburuetarako, behar izan dezakezu, eta kasu horretan alokatu egin dezakezu. Beraz, mugikortasun partekatua esaten da, baina nire ustez mugitzeko modu berri bat da oro har"
Mugikortasun berria oraina edo etorkizuna da?
Bidean gaudela uste dut. Dagoeneko oraina da, baina bidea ez da amaitu. Hasi egin dugu. Alegia, ez dugu mugikortasuna nola aldatzen den ikusiko hemendik hamar urtera; mugikortasuna aldatzen ari da. Eta gainera, uste dut gertatu denarekin —pandemia, gerra— trantsizioa bizkortu egin dela.
Testuinguru horretan, zerk bultzatu du zure iritziz bizkortzea?
Eguneroko dinamika hautsi egin da. Horrek aukera eman du piezak berriz ere bere tokian jartzeko, baina piezak berriro ere bere tokian jartze horretan, klik batzuk izan dira nire ustez. Batetik, uste dut pertsonen kontzientzia areagotu egin dela. Argi ikusi da arlo desberdinetan, mugikortasuna tarteko, zenbait pauso eman behar ditugula. Bestetik, egoera dela eta, geopolitikoki energiaren menpekotasunak argi utzi du alternatibak behar ditugula. Orduan, uste dut klik egiteko askotariko faktoreak izan direla bertan, mugikortasunaren arloan behintzat. Proiektuak izan baziren, baina handiagotu egin dira, eta bizkortze prozesua gertatu da.
Mugikortasun berria CASE izanik, beharrezko bi trantsiziori oso lotuta dago: energetikoa eta digitalizazioa.
Bai. Energetikoa dagoeneko aipatu dugu. Eta digitalizazioa, azken batean, ez da xedea, helburu horretara heltzeko tresna eta baliabidea baizik. Konektibitate horretara iristeko, edo ibilgailu autonomo horretara iristeko, digitalizazioa beharrezkoa da. Nik izan dezaket auto bat elektrikoa ez dena, eta autonomoa dena eta konektatua dagoena. Hori bai, CO2 isurtzen jarraituko du auto horrek. Horregatik elektrifikazioa beharrezkoa dugu. Beraz, dira bi faktore oso garrantzitsu, baina biak ala biak baliabide bezala dira beharrezkoak, mugikortasun arloko tendentzia horiek garatu ahal izateko.
"Trantsizio energetikoa eta digitalizazioa bi faktore oso garrantzitsu dira, baina biak ala biak baliabide bezala dira beharrezkoak, mugikortasun arloko tendentzia horiek garatu ahal izateko"
Europar Batasunak dagoeneko esan du 2035ean ezingo dela errekuntza motorreko ibilgailu berririk saldu Europan. 13 urte nahikoa da egun dagoen ekosistema eta sistema guztiari buelta emateko?
Uste dut gai bagarela, eta gainera beharra dagoela. Europak badaki hori. Joan den urteko uztailan, atera zuen Fit for 55 —forma onean 55erako— programa. Zer dago horren atzean? Benetan zero isuri garbietara iristeko helburua badago 2050erako, bai edo bai neurri batzuk areagotu behar direla. Jarraitzen badugu orain arteko tendentzia, ez gara iritsiko. Uste dut gaitasuna dagoela. Egia da 13 urte ez dela asko trantsizio handia eskatzen ari garelako, baina pausoak ematen ari dira. Egin daiteke, eta egin behar da. Neurri guztiak hartu behar ditugu horretara iristeko.
Enpresa ekosisteman garatzen ari diren proiektu eta produktuak ikusita, nola ikusten duzu Gipuzkoa edo Euskadi une honetan mugikortasun berriari dagokionez?
Enpresek oso argi dute aukerak daudela, eta aukera leiho hori oraina dela. Esan dugu: 13 urte barru ezingo dira erregai tradizionaleko autoak saldu. Baina lanean orain hasi ezean, ez zara horretara iritsiko. Eta uste dut hori oso argi dutela. ESEPEetan ere ikusi da hemen inguruko proiektu bat baino gehiago ateratzen ari dela. Oro har, proiektu nahiko handiak ditugu, bai enpresa handiekin, bai enpresa txikiekin. Hori oso garrantzitsua da. Izan ere, Euskadiko DNAn enpresa txikiak dira batez ere. Ez da bakarrik lauzpabost enpresa handien nahia proiektutan gauzatzen ari dela, baizik eta enpresa txiki asko proiektutan sartzen ari dela. Analisi eta diagnostiko positiboa egingo nuke. Dena den, beste herrialdetan ere ari dira. Ez daude lo. Zentzu horretan, gu ezin gara lo geratu, eta jarraitu egin behar dugu. Oso-oso estrategikoa da. Sekulako esfortzua dakar, eta etekinak ez dira bihar ikusiko; epe ertainean ikusiko dira. Baina uste dut argi dagoela egin behar den apustua dela.
Mugikortasunari lotutako enpresa asko daude gurean, lanpostu asko sortzen dituztenak, eta atzera geratuz gero, ondorioak are latzagoak izan daitezke.
Lehen esan dudan bezala askotan elektrifikazioarekin lotzen dugu mugikortasun berria. Eta egia da elektrifikazio horretan autoen gauza asko aldatu egiten direla. Baina beste pieza asko mantendu edo eraldatu egiten dira. Esaterako, auto baten sarraila hemen egiten da, eta enpresa asko ditugu horretan ari direnak. Eboluzioa izango dela sarraila horietan? Bai. Egun, mekanikoagoak dira, eta geroz eta elektromekanikoagoak izango dira. Baina hori elektrifikazioarekin eta elektrifikaziorik gabe gertatuko da. Beraz, eraldaketa handia da, baina badira auto elektrikoan izaten jarraituko ditugun piezak. Ez da pieza guztiak desagertuko. Eraldaketa handia da, baina ez da 180 graduko giroa ematea ere.
"Lehen esan dudan bezala askotan elektrifikazioarekin lotzen dugu mugikortasun berria. Eta egia da elektrifikazio horretan autoen gauza asko aldatu egiten direla. Baina beste pieza asko mantendu edo eraldatu egiten dira"
Zein da sektorearen ahultasun nagusia?
Gaur egun ahultasuna agian ez da hainbeste berezkoa. Kanpo faktoreetatik datoz ahultasunak. Alde ona da ez digula soilik guri eragiten, baizik eta beste herrialdeei ere eragiten diela. Alde txarra da ez dagoela zure esku. Hortik dator gehienbat ziurgabetasuna. Lehen esan dugu: apustu estrategikoa da, baina etekinak ez dituzu epe motzean ikusiko, epe ertainean baizik. Apustua epe ertainean egin behar badut eta enpresa txikia banaiz, niri esfortzu handia eskatzen dit. Egunerokotasunak harrapatu egiten banau, apustu estrategiko horiei ezin diet behar adina atentzio eman. Agian une honetan hori da ahultasun nagusia.
Nola lagundu dezakete zentzu horretan aurrerapausoak ematen Next Generation Funtsek, eta zehazki, ibilgailu elektrikoari lotuta sortutako ESEPEek?
Funtsak ez badituzu ezin diozu proiektu bati aurre egin. Baina estrategikoa behar du izan. Gakoa ez da orain funtsak daude eta goazen proiektu bat martxan jartzera. Proiektuak baziren, eta funtsek laguntzen diete beste dimentsio izaten eta abiadura azkartzen. Aukera leihoa orain da, lehen esan dugun bezala. Proiektu indartsuak daude, eta ESEPEak dira baliabide bat proiektuok bukaerara eramateko.
Nola ari zareten lan egiten Mubiletik mugikortasun berriaren ibilbide horretan?
Mubil herrialdeko apustu estrategikoa da, Etorkizuna Eraikizen markoan jaio zena, eta orain Energiaren Euskal Erakundearekin sinatu dugu hitzarmena. Gure misioa da bai Gipuzkoak, bai Euskadik posizionamendu garrantzitsu bat izatea mugikortasun berri horren etorkizunean, eta orain horretan ari gara lanean. Posizionamendu garrantzitsu hori izateko argi dugu Mubilen poloaren garapena ezinbestekoa dela. Lehen esan dugu. Enpresa asko daude, txikiak gara. Txikitasun horretan, indarra ematen dio askotariko enpresa eta eragileak elkarrekin lanean jartzeak, polo forma hori emateak. Erreferente izateko argi dugu behar dugula ekosistema hori guztia elkarrekin lanean jarri.
"Gakoa ez da orain funtsak daude eta goazen proiektu bat martxan jartzera. Proiektuak baziren, eta funtsek laguntzen diete beste dimentsio izaten eta abiadura azkartzen"
Zein ildo ditu polo horrek?
Lau ildotan egiten dugu lan. Lehenengoa, ekintzailetza, hau da, ekimenak egiten ditugu enpresa berrien sorreran laguntzeko. Bigarrena, ezagutza kudeaketa deritzoguna. Hor sartzen da, adibidez, Go Mobility by Mubil, erakusleihoa eskaintzen duena ikusteko hemengo gaitasunak zeintzuk diren eta merkatua nola dagoen. Unibertsitateekin egiten dugu lan, masterren difusioan laguntzeko, eta Lanbide Heziketa zentroekin ere bagabiltza ikusteko hidrogenoari lotutako gai baten nola lagun diezaiekegun. Hor gauza desberdinak egiten ditugu garrantzitsua iruditzen zaigulako talentua garatu eta sortzea.
Hirugarren lan ildoa da azpiegitura teknologikoak deritzoguna. Horretan nolabait baliabideak eskaintzen zaizkie hemengo enpresei produktuak garatu ahal izateko. Guretzat funtsezkoa da baliabide horiek erraztea. Posizionamendu nabarmena nahi badugu, argi dago azpiegitura horiek behar ditugula. Azkenik, Mubileko living laba edo laborategi bizia dugu. Horrekin erakusmahai erreal delakoak eskaini nahi ditugu, herrialdean bertan produktuak martxan ikusi. Horretan ari gara.
Badago une honetan indar gehiago hartzen ari den ildoren bat, ala eskutik doaz?
Harremana dute, baina oso desberdinak dira. Argi dago inbertsio aldetik azpiegitura teknologikoek dutela exijentzia handien eta ikusgaitasun gehien. Guretzat oso-oso estrategikoa da. Baina ondoren, pertsona prestatuak ez baditugu produktu hori garatu ahal izateko, edo ez baditugu enpresak aukera berriekin produktu berriak garatzeko... Batak bestea elikatzen du. Beraz, batzuek ikusgaitasun gehiago izan dezakete beste batzuek baino, baina estrategikoki paraleloan joan behar dute, hanka bat askatzen baldin bazaigu besteak ere kolokan jarriko ditugulako.
Aipatutako polo horretan, nola uztartzen dira elkarlana eta konpetentzia?
Ba oso garbi hitz egiten. Nik beti esaten dut hori oinarrizkoa dela. Kolaboratzen da kolaboratu daitekeen puntura arte. Errazagoa da kolaborazioa enpresen arteko zueneko lehia ez denean; enpresak elkarren arteko lehiakide direnean, berriz, kolaborazio hori oso-oso ondo mugatu behar da, ikusteko zertan kolaboratzen duten, eta jokoaren arauak oso garbi izan behar dituzte denek. Hori da gakoa. Guretzat konfidentzialtasuna faktore kritikoa da. Hori asko zaintzen saiatzen gara, bai laborategiari begira, bai proiektuei begira. Eta tentu handiz ari gara eragileekin finkatuz zer bai eta zer ezin daitekeen kontatu. Kolaborazioak ez du esan nahi dena kontatu behar diogunik elkarri. Markoa ondo mugatzen da, eta hor egiten da elkarlana.
"Kolaborazioak ez du esan nahi dena kontatu behar diogunik elkarri. Markoa ondo mugatzen da, eta hor egiten da elkarlana"
Talentua topatzeko zailtasunak dira beste sektore batzuetan. Hala da sektore honetan ere?
Eragile batekin hizketan, esan zidan erronka nagusienetako bat dela talentua bera. Eta lehenik talentua lortzea, baina ondoren talentu hori zurekin geratzea. Agian lortu dezakezu pertsona bat lanean hasteko, baina gero zalantza duzu ea bertan geratuko den. Beraz gakoa ez da soilik lortzea, baizik eta denboraldi baterako —ez dut betirako esaten— enpresan geratzea. Mugikortasun arloan erronka oso-oso handia da.
Mubiletik ikusita, zein beste erronka ditu sektoreak, batez ere, epe motzean?
Nik uste dut erronka dela aipatu dugun aukera leiho hori ondo baliatzea. Lanean ari gara orain posizionamendu hori izateko, eta lehen esan dudan bezala etekinak oraindik ez ditugu ikusten eta ez ditugu ikusiko. Proiektu estrategiko hauetan, etekinak epe ertainera ikusten dituzu. Erronka da bermatzea ematen ari garen pauso horiek hor posizionatuko gaituztela. Inork ez baitigu hori ziurtatzen.
Hasieran aipatu duzu belaunaldi berriek mugikortasuna ulertzeko beste modu bat izan dezakeela. Baina gizarte bezala prest gaude eraldaketa horretarako? Guztizko txip aldaketa eskatzen du.
Kasu horretan ere, prestatzen ari gara. Gizartearen parte bat argiago du beste parte batek baino. Baina esan bezala nik uste dut kontzientzia areagotu egin dela, eta jendeak argi duela gauza batzuk desberdin egin behar ditugula. Klima aldaketa nik uste dut inork ez duela zalantzan jartzen. Kontzientzia horretan, zenbakiak zenbaki dira. Isurien % 25 garraioa da. % 25 horretatik % 80 errepideetako garraioa. Argi dago zer egin behar dugun. Horrek ez du esan nahi trantsizio horretan gauzak erraztu behar ez direnik. Adibidez, auto elektrikoa erosten duzunean, azpiegitura behar duzu auto hori kargatzeko. Hor lan bat dago egiteko. Jendearen kontzientzia geroz eta prestatuagoa dago, baina jarri behar dira baliabideak eta azpiegiturak jendeak trantsizio hori modu eroso batean egiteko, eta ez zure egunerokotasun horretan kaltetuta ateratzeko.