Klima-aldaketaren erlojuak ez du etenik, eta Europa osoa bidegurutze erabakigarrian dago. Gure lurralde maiteak hazkunde ekonomiko azkarreko hamarkadak bizi izan ditu, baina gure planetaren osasunaren eta etorkizuneko belaunaldien ongizatearen kontura. Noiz arte jarraituko dugu alarma seinaleei entzungor egiten? Estrategia ekonomiko guztien helburua hazkundea deskarbonizatzea, desakoplatzea edo berdeago bihurtzea da, baina baliabideen errealitatea horixe da, eta ezinezkoa izango da etorkizuna bermatzea.
Europako Parlamentuan, duela pare bat aste proposamen iraultzaile bat jarri da mahai gainean: deshazkundea. Beyond the Growth kongresuan izan da. Batzuentzat heresia dirudi, baina begiak ireki eta errealitateari aurre egiteko garaia da. Zer onura erreal ekarri dizkigu hazkunde neurrigabeak? Bai, biztanleko BPGa % 150 handitu da azken 50 urteetan, baina horren truke baliabideak agortu ditugu, airea eta ozeanoak kutsatu ditugu eta desberdintasun jasanezinak sortu ditugu.
Ingurumenari eta Garapenari buruzko Mundu Batzordeak (WCED) gogorarazi digu iraunkortasuna ez dela luxua, premia larria baizik. Egungo beharrak ase behar ditugu, gure hurrengo belaunaldien etorkizuna arriskuan jarri gabe. Kongresuan izan den Kate Raworthek Doughnut Economics lana aipatu du. Bertan, benetako iraunkortasuna bermatzearen garrantziaz ohartarazi digu, gure ingurunearekin harmonian, erakunde sozioekonomiko adiskidetsu baten pean. Daniel O ´ Neill, Tim Parrique edo Tim Jackson izan dira kongresuan, eta lehen harria jarri dute deshazkunderako bidean.
Ursula Von der Leyenek, Tim Jacksonek Parlamentuan idatzitako El fetiche del Crecimiento liburua aipatuz, onartu du hazkunde infinituaren kontzeptua aldatu egin behar dela, [...] baina deshazkunde eztabaida saihestu du
Ekiteko unea orain da, edo inoiz ez da izango. Nahikoa ongizate material lortu dugu, egungo datu makroekonomikoen arabera, eta John Stuart Millek iragarri zuen bezala, hau izan beharko litzateke honetaz gozatzeko unea. Hazkunde ekonomikoak ez digu agintzen zigun zoriona ematen, aurrerabide-ilusio jasanezina baizik. Hazkunde osteko aroa iritsi da, eta ez da apokalipsia. Une honetan, Giorgio Kallisek dioen bezala, giza loraldia aurkitu behar dugu. Ursula Von der Leyenek, Tim Jacksonek Parlamentuan idatzitako El fetiche del Crecimiento liburua aipatuz, onartu du hazkunde infinituaren kontzeptua aldatu egin behar dela, esanez hazkunde fosila "zaharkitua" dela, baina deshazkunde eztabaida saihestu du.
Deshazkundea ez da miseriara kondenatzea, askok iragartzen duten bezala, gure bizitzetan benetan baloratzen duguna birplanteatzeko aukera bat baizik. Bada garaia kalitatea kantitatearen gainetik lehenesteko, gure aztarna ekologikoa murrizteko eta baliabideen bidezko banaketa bermatzeko. Energia-iturri berriztagarrietarako trantsizioa bizkortu egin behar da, eta nekazaritza eta abeltzaintza eraldatu egin behar dira, jasangarriak izateko eta ingurumena errespetatzeko. Erantzukizuna gu guztiona da, pertsona eta kontsumitzaile garen aldetik. Hezkuntza eta kontzientziazioa benetako aldaketa bultzatzeko tresna indartsuak dira. Ekintza bakoitzak balio du: gure plastiko-kontsumoa murriztea, erosketa etikoko erabakiak hartzea eta jasangarritasunarekin konprometituta dauden tokiko enpresei laguntzea.
Deshazkundea ez da miseriara kondenatzea, askok iragartzen duten bezala, gure bizitzetan benetan baloratzen duguna birplanteatzeko aukera bat baizik
Ezin dugu erabaki zailak atzeratzen jarraitu; denbora kontra dugu, eta larrialdi klimatikoak erantzun ausart eta sendoak eskatzen ditu. Poztasuna eta konformismoa atzean uzteko unea da. Hamaika eragileen arteko lankidetza, enpresak, gobernuak eta herritarrak barne, funtsezkoa da etorkizun iraunkorra eraikitzeko. Ezin dugu itxaron beste batzuek aurrea hartu arte; aldaketaren buru izan behar dugu gure komunitateetatik, Europa berdeago eta erresilienteago baterantz bideratuko gaituzten politika eta ekintza zehatzak eskatuz.
Klima-aldaketaren erronka gure su-proba da. Parean izango gara? Denborak esango du, baina gauza bat ziurra da: ezin dugu luzamendurik edo aitzakiarik onartu. Deshazkundea eta iraunkortasuna dira gure etxea zaintzeko gakoak, datozen belaunaldiei bizitzeko moduko mundua uzteko. Aukera gurea da: eredu zaharkitu eta suntsitzaile bati atxikita jarraituko dugu, ala aldaketa onartu eta guztiontzako etorkizun hobea eraikiko dugu? Erantzuna gure esku dago.
klima-aldaketa ez da arazo abstraktu edo urruneko kezka bat bakarrik. Gure etxearen, komunitateen eta gure bizitzaren biziraupenaren aldeko borroka da
Azken finean, egia deserosoa aurrez aurre jarri behar dugu: klima-aldaketa ez da arazo abstraktu edo urruneko kezka bat bakarrik. Gure etxearen, komunitateen eta gure bizitzaren biziraupenaren aldeko borroka da. Hartzen dugun erabaki bakoitzak, egiten dugun ekintza bakoitzak eragina du gure planetaren oreka delikatuan. Imajina dezagun etorkizun bat, kostaldeko haize freskoaz, baso oparoez edo glaziar handientsuez gozatu ezin duguna. Gure hiriak urpean egongo diren etorkizuna, gure lur lehorrak eta gure ekosistema kolapsatuak. Hori al da datozen belaunaldiei utzi nahi diegun ondarea?
Atseginaren eta axolagabetasunaren garaia amaitu da. Esnatzeko, gure erantzukizuna hartzeko eta erabakitasunez jokatzeko garaia da. Keinu txiki bakoitzak axola du, aukera bakoitzak axola du. Elkarrekin arituta, aldea lor dezakegu, eta etorkizun bat eraiki, non gizakiaren eta naturaren arteko harmonia errealitate bat izango den. Ez gaitzan berekoikeriak eta ikusmen ezak itsutu. Ezin dugu onartu epe laburreko interes ekonomikoek gure destinoa erabakitzea.
Gizarte baten handitasuna ahulenak nola zaintzen dituen eta bizi garen munduaren edertasuna zaintzeko eta babesteko duen gaitasunaren arabera neurtzen da. Bada garaia gure ahotsak goratzeko, aldaketa sakonak eskatzeko eta etorkizun iraunkorrerako bidea eratzeko. Klima-aldaketak ez du itxaroten, eta guk ere ez dugu gehiago itxaron behar. Unea da maitasunez eta ausardiaz jokatzeko, baita etorkizuneko belaunaldiek bizitzeko mundua elkarrekin eraiki dezakegula sinetsita jokatzekoa ere. Gogoetarako garaia amaitu da. Planetaren etorkizuna gure erabakien eta ekintzen mende dago une zehatz honetan. Ez gaitezen besoak gurutzatuta geratu. Altxa gaitezen eta historia egin dezagun, gure ondarea ez baita gure hitzengatik epaituko, gure ekintzengatik baizik.