Euskaldun askorentzat udako oporren garaia da, eta askok bi eta hiru aste arteko atsedena izango dute badute ere, ez da beti argi geratzen zenbat opor egun dagokion langile bakoitzari. Langileen Estatutuaren arabera, langile bakoitzaren hitzarmen kolektiboaren edo banakako kontratuaren baitan dago dena, baina urte osoan lan egin bada, ezingo da sekula 22 egun baliodun edo 30 egun natural baino gutxiago eduki. Honek bat baino gehiago harritu lezake, izan ere, munduko potentzia ekonomiko batean, Estatu Batuetan, hain zuzen, legeak urtean ordaindutako hamar egunetarako eskubidea ematen du soilik, tarteam Presidentearen eguna, Esker ematearen eguna edo Gabonak bezalako jai nazionalak. Jarraian, oporren erradiografia bat egingo da, eta hemen opor eskubideak nola funtzionatuko duten azalduko da, Estatu Batuekin alderatuz.
Lanpostu berri bat bilatzerako garaian, enpresen malgutasunaz gain, langile askok opor-egunak kontuan hartzen dituztela ez da berria. Dena den, herrialde eta hitzarmen bakoitza mundu bat da, hala islatzen du Resume.io. izeneko plataformak. Zeintzuk dira ordaindutako egun libre gehien dituzten herrialdeak? Pista: europarrak eta afrikarrak dira liderrak, Estatu Batuak eta Txina azkenetarikoak. Iran lehen postuan dago, ordaindutako 53 opor egun baino gehiagorekin, erlijio eta iraultza islamikoarekin lotutako jaiegun asko baitituzte. Ondoren, San Marino (46 egun), Yemen (45 egun), Andorra (44 egun), Bhutan (44), Bahrain (44) edo Togo (43) daude. Euskal Herriaren kasuan, 36 jai egun dira guztira: 22 oporretako eta 14 jaiegunetako, anbide bakoitzaren hitzarmen kolektiboaren arabera handitu egin badaiteke ere.
Opor gehien ordaintzen dituzten herrialdeen rankingean europarrak eta afrikarrak dira lehenak
Aitzitik, kasu deigarriena Estatu Batuena da; izan ere, ez dago ordaindutako oporrik eta ordaindutako jaiegunak hamar besterik ez dira. Plataformaren arabera, "ikerketek erakusten dute langile estatubatuarren % 50ek ez duela oporrik hartzen". Gainera, Estatu Batuak da legezko baimen ordaindurik gabe garatutako herrialde bakarra. Allianz Global Assistanceren arabera, urtebetean atseden egunik hartu ez duten 135 milioi biztanleri eragiten die egoera honek. Reutersek egindako beste azterlan batek dio estatubatuarren % 57k baino ez duela erabiltzen urtean zehar eskuragarri dituen opor egunak, europar askok uztailean eta abuztuan hiruzpalau aste segidan hartzeko ohituretatik oso urrun daudelarik.
Bada, Oxfam Amerikaren Lan gogor egiteak merezi ez duenean ikerketaren arabera, Estatu Batuetan, mediku asegurua, aitatasun baja eta ordaindutako oporrak ez dira lan eskubideak, pribilegioak baizik. Halaber, ordaindutako hogei opor egunak gainditzen ez dituzten beste herrialde batzuk Kanada, Mexiko, India, Thailandia, Txina, Singapur, Malaysia, Taiwan edo Nigeria dira.
Eta Euskal Herrian?
Zein da Euskal Herrian ordaindutako oporren jatorria? Nabarmentzekoa da hondartzetara edo herrietara opor egun batzuez gozatzeko ohitura ez zela hirurogeiko hamarkadara arte hedatu, Seat 600 famatuak iritsi zirenean hasi baitziren biztanleak mugitzen. XX. mendearen hasieran, langile publiko, militar edo maisu batzuek 15 eguneko baimenak lortzen zituzten oporretarako. Aitzitik, lorpen hura langileei, tren-gidariei, tipografoei, merkatariei edo bankuko langileei ez zitzaien ailegatu. Zeharka, Finlandia eta Suedia bezalako herrialdeek ordaindutako oporrak gehitu zituzten orduan, baita Italiak ere. 1931n Espainiako Bigarren Errepublika iritsi zenean, Lan Kontratuaren Legearekin soldatapekoek ordaindutako zazpi eguneko urteko baimena lortu zuten, baina apenas iraun zuen neurriak eta Espainia landa-eremuetara ere doi-doi iritsi zen. Garai hartako ezegonkortasun politikoa dela eta, hiri-klaseek ere ez zituzten nahi beste onura izan.
Euskal Herrian ordaindutako oporrak ez ziren orokortzen hasi hirurogeiko hamarkadara arte
Ordaindutako oporrak Bigarren Errepublikan sartutako lehen neurri-sortaren parte izan ziren, eta, gainera, gutxieneko soldata bat, zortzi orduko lanaldia edo negoziazio kolektiboaren erregulazioa ezarri ziren. 1965ean, diktadura frankistak 15 egunetan ezarri zuen langileek ordaindutako atsedena hartzeko epea. "Frankismoa amaitu arte itxaron beharko litzateke, 1976. urtera arte, hiru aste aitortzeko. Errepublikan izan zen hasierako bultzada ostean oso prozesu motela izan zen", dio Manuela Aroca historialariak.
Trantsizioarekin batera eta 1978ko Konstituzioa idatzi zenean, ordaindutako oporretarako eskubidea blindatuta geratu zen. Gaur egun, langileek egutegiko 30 egun edo ordaindutako 22 laneguneko atsedenaldia izan dezakete. Hala ere, ez da ekonomia aurreratu guztietan hedatutako araua, eta, dirudienez, mende bat igarota ere, oporrak oraindik pribilegiatu batzuentzat dira.